Anzele’nin sularında havuz keyfi

Suriçi’nin eşsiz tarihi güzelliklerinden bir göze olan Anzele suyu çocukların oyun alanı aynı zamanda da Diyarbakır sıcaklıklarının yavaş yavaş yaklaştığı şu günlerde Melikahmet mahallesinin çocukları için bir serinlenme alanı oldu. Anzele suyu geçtiği her yere hayat verirken, Sur’lu çocuklar için ise yaz mevsiminin en eğlenceli mekânıydı.

Diyarbakır Suriçi’nde bir zamanlar efsanelere, türkülere konu olan Balıklı havuzu 1978 yılında çarpık kentleşme sonucunda tamamen yok olmuş, daha sonra üstüne itfaiye binası yapılmıştı.

Anzele suyu 1978 yılında tahrip edilir ve havuzun üstüne de beton dökülerek şehir suyu şebekesine bağlanır ve ‘Aynı-ı Zülâl/ Zelha / Zelal’ suyunun biriktiği havuz içindeki rengârenk balıklar ise ölür. Anzele’nin betona gömülmesinin üzerinden 36 yıl geçtikten sonra ise tarihi Anzele suyu Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından gün ışığına çıkarılır. 

Evliya Çelebi’nin , ‘Bu Balıklı su da ölümsüzlük suyudur. Binlerce insan girip yıkanır, humma hastalığına yakalanan ve cüzam hastalığına tutulan girse ve suyundan kırk gün içse, Hayy ve Kadir Allah'ın emriyle anadan doğmuş gibi sağlıklı olur. Burası görülesi bir yerdir” dediği Ayn-ı Zülâl suyu bugün halk dilinde Anzele suyu olarak anılır.  Anzele’nin sularının biriktiği havuzda Sur’un çocukları, bahar günlerinin ilk sıcakları altında yüzmeye çalışırlarken, Anzele’nin sularında serinlemenin keyfi diyecek yoktu.

1950’lere kadar şehrin üç önemli su kaynaklarından biri olan Anzele’nin suları, daha eski tarihlerde ise Diyarbakır’ın Mardinkapı semtinden dolanıp hayvan derilerinin işlendiği (Dabakhaneye) yerden geçiyor. Su değirmenlerini de çalıştırmak maksadıyla ilerleyen Anzele’nin yolculuğu, tarihi Hevsel bahçelerini de hayat verdikten sonra Dicle Nehri’ne dökülür. Bugün ise Anzele suyundan geriye 1915’lerden kalma siyah beyaz fotoğraftan, ellerinde tokmak, çeşmede çamaşır yıkayan kadınlar kalır.

“Ayn-ı Zülal" Anzele suyu, tarihi Suriçi’nde çift kapının iç tarafında ve güneydoğusundadır. Ayn; göz, göze, kaynak anlamı taşırken, Zülâl ise berrak, temiz demektir.

Anzele’nin efsanevi, şifalı ve bir zamanlar içinde rengârenk balıkların yüzdüğü havuzda şimdilerde Sur’un çocukları serinliyorlar.

Özcan YILDIZ / ÖZEL