‘Yerel medya’yı ayağa kaldıralım

GAP Bölge Kalkınma İdaresi ile Gaziantep Üniversitesi(GAÜN) işbirliğiyle hayata geçirilen 'GAP Bölgesinde Faaliyet Gösteren Yerel Medya Kuruluşlarının Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi - İhtiyaç Analizi ve Eylem Planı Hazırlanması' projesi kapsamında GAP Bölgesi’nde bulunan 9 ilde düzenlenen toplantılardan biri de Diyarbakır’da yapıldı.

GAP bölgesinde yayın yapan yerel medyanın kapasitesinin güçlendirilmesi için bir eylem planı hazırlamak amacıyla yerel medyanın sorunlarının ve sorunların çözümüne dair önerilerin tespitinin yapıldığı Diyarbakır’daki toplantıda yerel medyanın sorunları masaya yatırıldı.

Yerel medya dert yandı

Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Doç. Dr. M.Emre Köksalan, Gaziantep Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Gökgöz ve Gap Bölge İdaresi Başkanlığı görevlisi Selin Özer’in organize ettiği toplantıya Diyarbakır yerel medyasından temsilci ve çalışanlar katılırken, toplantıda Basın İlan Kurumu’nun yerel gazetelerden yaptığı yüzde 15 kesinti,Basın İlan Kurumu’nun kriterlerini yerel medyaya dayatıldığı, kimi yerel medya sahiplerinin habercilikle ilgisi alakası olmayan kişileri gazeteci gibi gösterip, onlara basın kartı çıkarttığı, yerel medyanın ekonomik yetersizlikten dolayı muhabir gazeteciliği yapmadığı/ yapamadığı ve ajans haberleri ile gazetelerin çıktığı, yerele özgü nitelikli haberlerin yapılamamış olmasının yerel gazetelerin itibarını zedelediği  yönünde  sıkıntılar dile getirilirken, yerel medyadaki haber içeriğinin güçlendirilmesi için muhabir haberciliğinin önemin altı  çizildi.

Yerel medyadaki derinlik ülkedeki demokratik derinlikle son derece paralel

Yerel medyada bir yılgınlık ve yorgunluk olduğuna işaret eden Gaziantep Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Gökgöz, yerel medyanın kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesine vurgu yaparak, yerel medyayı nasıl ayağa kaldırabiliriz sorusuna cevap arayabilmek noktasında şunları ifade etti: “Yerel medyadaki derinlik ülkedeki demokratik derinlikle son derece paralel bir vaziyettedir. Bize kalırsa bu kadar sığ, bu kadar yüzeysel, kendisinden korkan, haber yapmaktan ürken bir gazetecilik pratiğinin ne yaşadığımız kente ne de Türkiye toplumuna bir faydası yok. Bizim motivasyonumuzun temelinde yerel medyayı bu durumdan çıkarmak ve başka bir medya tahayyülünü büyütmeye çalışmak var.”

GAP Bölge Kalkınma İdaresi ile Gaziantep Üniversitesi(GAÜN) işbirliğiyle hayata geçirilen 'GAP Bölgesinde Faaliyet Gösteren Yerel Medya Kuruluşlarının Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi - İhtiyaç Analizi ve Eylem Planı Hazırlanması' projesi kapsamında Diyarbakır’da da bir toplantı yapıldı.

GAP Bölgesi’nde bulunan 9 ilde hayata geçirilecek proje kapsamında Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Doç. Dr. M.Emre Köksalan, Gaziantep Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Gökgöz ve Gap Bölge İdaresi Başkanlığı görevlisi Selin Özer, kentteki yerel medya çalışanlarının sorunlarını ve önerilerini dinledi.

GAP bölgesinde yayın yapan yerel medyanın kapasitesinin güçlendirilmesi için bir eylem planı hazırlamak amacıyla yerel medyanın sorunlarının ve sorunların çözümüne dair önerilerin tespitinin yapıldığı toplantılardan biri de dün Diyarbakır’da Mitannia Otelde yapıldı.

Dünkü toplantıya, Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Doç. Dr. M. Emre Köksalan, Gaziantep Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Gökgöz ve GAP Bölge İdaresi Başkanlığı görevlisi Selin Özer başta olmak üzere Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti Başkanı M. Veysi İpek, Diyarbakır Yerel Medya Derneği Başkanı Taner Özbay Diyarbakır Valiliği Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü Mustafa Çakmak ve Diyarbakır yerel basın (Tigris Haber Gazetesi, Yenigün Gazetesi, Özgür Haber Gazetesi, Mücadele Gazetesi, Öz Diyarbakır Gazetesi, Olay Gazetesi, Söz Gazetesi, 24 TV, TV 21, Can TV, Haber Türk, Dünya Gazetesi) temsilcileri ve çalışanları katıldı.  

Toplantıda ilk sözü alan Gaziantep Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Doç. Dr. M. Emre Köksalan, GAP Yerel Medya Projesinin amacını genel çerçevesiyle özetleyen bir konuşma yaptı.

‘Proje kapsamında GAP illerinde faaliyet gösteren medya kuruluşlarının kapasitesini inceliyor’

Yerel medya; yetenekleri gelişen medyaların olanaklarıyla yerel bilginin ve haberin işlenmesinde, yerel kültürlerin yeniden üretilmesinde ve yerel gündemlerin ulusal/küresel düzlemlere taşınmasında önemli bir rol oynadığına vurgu yapan Köksalan, “Yerel medyanın güçlendirilmesi, söz konusu misyonun gerçekleştirilmesini ve yerel gündemlerin kamusal tartışmaları belirleme kapasitesini artıracağı düşünülüyor. GAP illerinde faaliyet gösteren medya kuruluşları ve çalışanların da bu sürece sunacakları katkılar olacak. Bölgenin yerel dinamiklerin ve gündemlerini farklı düzenlemelerde etkili bir şekilde sunabilmek, bölgeye ilişkin kamusal bilgiyi de biçimlendirme rolü oynayacak. Bu doğrultuda GAP Bölge Kalkınma İdaresi ve Gaziantep Üniversitesi işbirliği ile gerçekleştirilen proje kapsamında GAP illerinde faaliyet gösteren medya kuruluşlarının kapasitesini inceliyor.  Yerel medya çalışanlarının mesleki becerilerinin geliştirilmesi için yapılması planlanan kapsamlı eğitimlere yönelik ihtiyaçların tespiti ve önceliklerin analizi bu projenin içeriğini teşkil etmektedir. Proje kapsamında medya çalışanları ve temsilcileriyle toplantılar- çalıştaylar düzenlenecek, yerel medya ürünleri akademik bir çerçevede ele alınarak incelenecek. Anket çalışmaları ve niteliksel inceleme metotları ile bölgedeki medya çalışanlarının mesleki sorunları anlaşılmaya çalışılacak” diye konuştu.

‘Proje kapsamında medya çalışanları ve temsilcileri ile toplantılar, çalıştaylar düzenlenecek’

Yerel medya çalışanlarının mesleki becerilerinin geliştirilmesi için yapılması planlanan kapsamlı eğitimlere yönelik ihtiyaçların tespiti ve önceliklerin analizinin bu projenin amacını teşkil ettiğini belirten Köksalan, sözlerini şöyle bağladı: "Yerel medya kuruluşlarının güçlendirilmesi ve kurumsal kapasitelerinin artırılması hedefiyle yapılacak ön değerlendirmede; yerel medya çalışanlarının mesleki düzeyleri, habere bakış açıları, medya materyali üretme ve uygulama becerileri tespit edilmeye çalışılacak. Proje kapsamında medya çalışanları ve temsilcileri ile toplantılar, çalıştaylar düzenlenecek. Yerel medya ürünleri akademik bir çerçevede ele alınarak incelenecek, anket çalışmaları ve niteliksel inceleme metotları ile bölgedeki medya çalışanlarının mesleki sorunları anlaşılmaya çalışılacak."

‘Bu proje kapsamında bir web sitesi kurduk ve yakında aktif hale gelecek’

Akademik dünyanın yerel medyanın eğitiminde, bilgi paylaşımında katkı sunacağını belirten Köksalan, “Çağımızın geldiği noktada medyanın gelişimini yerel medyayı içerik ve teknoloji olarak ve özellikle de bu teknolojinin kullanımı olarak donanımlı hale getirmek. Örneğin, veri gazeteciliği gibi bir nosyona; sosyal medya ağlarının birer gazetecilik verisi gibi kullanılmasına dair yerel medyada pek bir pratiğe rastlayamıyoruz. Ulusal medya dahi bu noktada henüz emekleme aşamasında. Yerele dair ötelenen ya da ötelenmek zorunda kalınan, habercilikle, dille, söylem ve ifade ile ilgili ya da mizanpaj olsun, mesleğin etik ilkeleri olsun birçok konuda sizlere bunları hatırlatmak, belki bunlarla ilgili sizlere ara yollar, yönler göstermek, tabii ki meslek ilklerinden uzaklaşmadan neler yapılabileceğini paylaşmak. Kısacası daha iyi yerel habercilik yapabilmenin ilkelerini tekrardan hatırlatmak ve bunları güncellemek üzerine eğitimler vermek. Bununla ilgili bazı teknik geziler söz konusu olabilir. Yine, üretime dönük birlikte yapılabilecek bir takım pratik faaliyetler olabilir; habercilik atölyeleri vs. Bu proje kapsamında bir web sitesi kurduk ve yakında aktif hale gelecek. Bu web sitesi şimdilik burada olan biteni paylaştığımız bir mecra olacak ama sonrası için tasavvurumuz daha sonra onun burada birlikte oluşturduğumuz ilkeler çerçevesinde yapılacak haberlerin de paylaşılabileceği bir mecra olacak. Bu bir yıllık projenin amacı ise zaten sizin sorduğunuz soruların cevabına ulaşmaktır. Ne yapacağız, nasıl bir faaliyet yürüteceğiz bunu bir bilim insanı olarak şimdiden kesin sözlerle ifade etmek doğru olmaz. Bizim birinci önceliğimiz bu projenin çıktısını somut bir hale getirmektir. Ayrıca bazı sorunların çözümünü de biz tek başımıza bulamayabiliriz ve bunu da birlikte bulacağız” dedi.

‘Yerel medyayı nasıl ayağa kaldırabiliriz’

Köksal’ın ardından toplantıya katılan gazeteciler kendilerini tanıttılar. Sonrasında söz alan Gaziantep Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Gökgöz ise proje kapsamında toplantı yapılan illeri belirtti. Yerel medyada bir yılgınlık ve yorgunluk olduğuna işaret eden Gökgöz, “Yaygın medya karşısında yerel medyaya farklı bir misyon biçme eğilimi içindeyiz. Nasıl bir misyon bu; yerel medya önemli. Özellikle buradaki halkın siyasal katılımının sağlanmasında, demokratik derinliğin artmasında yerel medyaya, yaygın medyadan daha fazla bir rol biçilmesi gerekiyor. Bu hep böyleydi, bütün modernleşme tarihimiz, cumhuriyet tarihimiz boyunca şöyle bakın bir Anadolu basınına; habere sadece haber için değer yükleyen, haberi kendi içerisinde bütünlüklü bir olgu olarak ele alan bir anlayış hakimdi. Bugün ise karşımızda habere haber için bir değer yükleyen bir Anadolu basını beklerken, daha bir yılgın, yorgun, kudretinden emin olamayan, yaygın medya karşısında yenilmiş, ekonomik sorunlarıyla boğuşan, yanındaki muhabirine doğru dürüst bir ücret veremeyen, teknik olanaklarını yenileyemeyen ve haberden başka kaygıları olan toplantılar yaptık. Haberden toplantılar yaptık ama haber en son konuştuğumuz konu oldu ve bu bizi çok üzdü. İşte bizim tam da kurumsal kapasitemizi güçlendirelim derken kastettiğimiz bu. Yerel medyayı nasıl ayağa kaldırabiliriz, nasıl onu bugünkü yorgunluk ve yılgınlığından azade hale getirebiliriz, nasıl kentte yaşayan insanları temsiliyeti noktasında onu farklı bir yere yerleştirebiliriz sorularına cevap arayabilmek!” diye konuştu.

 ‘Eğer bu tabloyu hak etmiyorsa, nasıl yenilenebiliriz sorusuna bir cevap bulmamız gerekiyor’

Dünya medyasında söz sahibi büyük medya kuruluşlarının bir zamanların yerel medyası içinden sıyrılarak bugüne geldiğine dikkati çeken Gökgöz, “Bunlar aynı zamanda Amerikan tarihinde Avrupa tarihinde büyük dönüşümler yaratmış medyalardır. Peki, Anadolu basını neden bu konumda ve bu konumu hak ediyor mu? Eğer bu tabloyu hak etmiyorsa, nasıl yenilenebiliriz sorusuna bir cevap bulmamız gerekiyor. Çünkü yerel medyadaki derinlik ülkedeki demokratik derinlikle son derece paralel bir vaziyettedir. Bize kalırsa bu kadar sığ, bu kadar yüzeysel, kendisinden korkan, haber yapmaktan ürken bir gazetecilik pratiğinin ne yaşadığımız kente ne de Türkiye toplumuna bir faydası yok. Bizim motivasyonumuzun temelinde yerel medyayı bu durumdan çıkarmak ve başka bir medya tahayyülünü büyütmeye çalışmak var. Bunu da biz tek başımıza yapamayız, sizden alacağımız çok şey var. Elbette yerel medyaya ilişkin ahkam kesebiliriz. Bizim akademi biliyorsunuz bir tür fildişi kuledir. Biz hayata yukarıdan bakarız ve hayat şöyledir diye bir takım yuvarlak sözler ederiz. Bunların bir önemi yok, önemli olan sahaya çıkmak, sahadaki aktörlerle konuşmak ve onların dertlerini dinlemek ve onların dertlerini nasıl dönüştürebiliriz üzerine fikir yürütmektir. Siz olmadan yürütülebilecek bir şey değil bu. Sizin katkınız olmadan, sorunlarınızı anlatmadan, kendinizi açık ve net olarak ifade etmeden, size görünen bazı şeyleri mistik, gizemli bir hale sokarak altından kalkabileceğimiz bir şey değil bu. Siz de biz de biliyoruz ki önemli sorunlar var. Tabii bu sorunların paylaşılması için öncelikle bir tanışmak istedik. Burada olmamızın sebebi de bu ve araştırmaya da buradan başlamak istiyoruz” şeklinde konuştu. 

Yerel basın dert yandı

Konuşmaların ardından yerel medya temsilcileri ve çalışanları yerel medyanın sorunlarına ilişkin görüşlerini dile getirdi. Diyarbakır yerel medya temsilcilerinden kimileri Basın İlan Kurumu’ndan dert yanarken, Basın İlan Kurumu’nun yerel gazetelerden yüzde 15 kesinti yaptığına vurgu yapıldı. Basın İlan Kurumu’nun kriterlerini yerel medyaya dayatıldığı yönünde eleştiriler yöneltilirken, yerel medyanın sorunlarına ise çözüm bulunma noktasında bir çabanın içinde olunmadığı vurgulandı. Kimi yerel medya sahiplerinin habercilikle ilgisi alakası olmayan kişileri gazeteci gibi gösterip, onlara basın kartı çıkarttığı yönlü sıkıntılar dile getirildi. Yerel medyanın ekonomik yetersizlikten dolayı muhabir gazeteciliği yapmadığı/ yapamadığı ve ajans haberleri ile gazetelerin çıktığı dile getirildi. Yerele özgü nitelikli haberlerin yapılamamış olmasının yerel gazetelerin itibarını zedelediği ifade edildi. Yerel medyadaki haber içeriğinin güçlendirilmesi için muhabir haberciliğinin önemin altı çizildi.

Toplantıya katılan yerel medya temsilcileri toplantıdan duydukları memnuniyeti dile getirerek, GAP Yerel Medya Projesinin yerel medyanın sorunlarına çözüm gücü oluşturması temennisinde bulundular.