TİGRİS HABER - DEM Parti Diyarbakır Milletvekili ve TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Üyesi Sevilay Çelenk, gazetecilere yönelik artan baskılar, medyadaki sansür uygulamaları ve yaşanan hak ihlallerinin tüm boyutlarıyla araştırılması amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne araştırma önergesi verdi. Çelenk, ifade ve basın özgürlüğünün ciddi tehdit altında olduğunu vurgulayarak, “Toplumsal barışın güvencesi basın özgürlüğüdür” dedi.
“Gazeteciler tutuklanıyor, medya susturuluyor”
Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın (TGS) 2024-2025 Basın Özgürlüğü Raporu’na göre, son bir yıl içinde en az 29 gazeteci cezaevine girdi. 313 gazeteci hakkında soruşturma açılırken, 123 gazeteci gözaltına alındı. Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin Haziran 2025 verilerine göre ise yalnızca bir ayda 16 gazeteci gözaltına alındı ve 6’sı tutuklandı. Gazetecilik faaliyetlerinin adeta bir suç gibi değerlendirildiğini belirten Çelenk, “Basın özgürlüğü, Türkiye’de uzun süredir çok yönlü baskılarla adeta kuşatma altına alınmış durumda. Her geçen gün yeni bir gazetecinin tutuklandığı, bağımsız haber sitelerinin erişime engellendiği ve televizyon kanallarının Radyo ve Televizyon Üst Kurul’u (RTÜK) eliyle idari yaptırımlara maruz bırakıldığı bir tablo söz konusudur” dedi.
“RTÜK siyasi iktidarın sansür mekanizmasına dönüştü”
RTÜK’ün medya üzerindeki baskısı da Meclis önergesinde geniş yer buldu. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin (MLSA) verilerine göre, 1 Ocak 2023 - 30 Haziran 2024 tarihleri arasında 124 milyon TL para cezası kesen RTÜK, yalnızca Temmuz 2024 - Mart 2025 döneminde 276 milyon TL’ye ulaşan ceza uyguladı. TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Üyesi Sevilay Çelenk, araştırma önergesinde “RTÜK, eleştirel yayınları hedef alan sistematik yaptırımlarla kamu yararını gözetmekten uzaklaşarak siyasi iktidarın politikaları doğrultusunda işleyen bir sansür mekanizmasına dönüşmüştür” ifadelerini kullandı.
Ekranlar karartılıyor, basın kartları iptal ediliyor
Halk TV ve Sözcü TV gibi kanallara verilen yayın durdurma cezaları ve ekran karartma cezalarının ifade özgürlüğüne yönelik sistematik müdahalenin açık bir göstergesi olduğunu vurgulayan Sevilay Çelenk, “RTÜK ceza mekanizmasını sürekli olarak devrede tutmakta ve medya üzerindeki baskıyı sürdürmektedir. Sözcü TV’ye verilen yayın durdurma cezası kapsamında kanal 10 gün süreyle karartıldı” dedi. Çelenk, Basın İlan Kurumu’nun ilan kesme cezalarıyla birlikte basın kartlarını vermemesi ya da keyfi biçimde iptal etmesinin, medya kuruluşları üzerinde doğrudan ekonomik baskı oluşturduğunu söyledi.
Sosyal medya hesapları kapatılıyor, gazeteciler hedef gösteriliyor
Geleneksel medyanın denetim altına alınmasının ardından, yurttaşlar için temel haber ve ifade alanı haline gelen sosyal medyanın da siyasi iktidarın hedefi haline geldiğini ifade eden Çelenk, “Mezopotamya Ajansı, JINNEWS, Yeni Yaşam ve KaosGL gibi bağımsız medya kuruluşlarının sosyal medya hesapları BTK eliyle erişime engellenmiş durumda. İktidar yalnızca yayınları değil, gazetecileri de hedef alıyor. Sosyal medya üzerinden tehdit ve itibarsızlaştırma yöntemleriyle ifade özgürlüğü sistematik olarak bastırılıyor” dedi.
Kadın gazeteciler çifte baskı altında
Çelenk, medya alanında toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliklerin de derinleştiğine dikkat çekti. TGS Kadın Gazeteciler Komisyonu’nun verilerine göre, kadın gazetecilerin yüzde 77’si fazla mesai ücreti alamıyor. Ekonomik güvencesizlikle mücadele eden kadın gazeteciler, aynı zamanda iş yerlerinde sözlü ve fiziksel tacize de maruz kalıyor.
“Toplumsal barışın güvencesi basın özgürlüğüdür”
Önergede, “Basın ve ifade özgürlüğü yalnızca gazetecilerin değil, tüm toplumun ortak güvencesidir. Toplumsal barış umudunun yeşerdiği bu günlerde, bu umudu gerçeğe dönüştürmenin en önemli yolu, basın ve ifade özgürlüğü üzerindeki tüm engellerin kaldırılmasından geçmektedir” sözleriyle TBMM’ye çağrıda bulunan Sevilay Çelenk, gazeteciliğin kamusal denetim işlevini yerine getirebilmesi ve yurttaşların haber alma hakkının korunabilmesi için, basın özgürlüğünü güvence altına alacak yapısal adımların bir an önce atılması gerektiğini vurguladı. (Haber Merkezi)