Ardıl BATMAZ
TİGRİS HABER - Türkiye’de çocuk işçiliği giderek derinleşirken, Diyarbakır’da kaç çocuğun çalıştığına dair resmi veriler açıklanmıyor. İSİG verilerine göre, 2013-2024 yılları arasında Diyarbakır’da en az 16 çocuk işçi hayatını kaybetti. Ülke genelinde ise bu sayı 742’ye ulaştı.
Çocuk işçiliği Türkiye’nin en büyük toplumsal sorunlarından biri olmaya devam ederken, Diyarbakır özelinde de durum vahim bir tablo ortaya koyuyor. Ancak resmi verilere erişim zor ve mevcut rakamlar eksik veya güncellenmemiş durumda.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) verilerine göre, 2013-2024 yılları arasında Türkiye genelinde 742 çocuk işçi hayatını kaybetti. Diyarbakır özelinde ise aynı dönemde 16 çocuk işçi yaşamını yitirdi. Bölgedeki diğer illerde de benzer trajediler yaşanırken, Şanlıurfa 54 çocuk işçi ölümüyle en yüksek kayıp veren şehir oldu. Mardin’de 18, Malatya’da 11, Elazığ’da 8, Batman’da 7, Bingöl ve Tunceli’de ise 2’şer çocuk işçi hayatını kaybetti.
Kaç çocuk işçi var, resmi veriler neden açıklanmıyor?
Türkiye’de çocuk işçiliğine dair resmi veriler kamuoyuyla paylaşılmıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019’dan bu yana çocuk işçilerle ilgili veri açıklamıyor. Bu durum, sivil toplum kuruluşları ve uzmanların çocuk işçiliğinin boyutlarını tam olarak ortaya koymasını engelliyor. Diyarbakır’da kaç çocuğun çalıştığına dair kesin bir rakam verilememesi, sorunun görünmez hale getirilmesine neden oluyor.
Hükümetin 2005 yılında çıkardığı çocuk işçiliği ile mücadele kanununa rağmen, çocuk işçilik konusunda güvenilir verilere ulaşmak zorlaştı. TÜİK’in veri paylaşımını durdurmasının nedenleri arasında şirketlerin finansmanlarının zarar görme ihtimalinin bulunduğu öne sürülüyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, 2025 yılını “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” olarak ilan edilmesi çağrısında bulunarak, çocuk işçiliğinin önlenmesi için etkili politikalar geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. Diyarbakır’da sokakta çalıştırılan çocuklar, sanayi sektöründe istihdam edilen küçük yaşta işçiler ve tarımda mevsimlik işçi olarak çalışan binlerce çocuk olduğu tahmin ediliyor. Ancak resmî verilerin eksikliği nedeniyle, kaç çocuğun çalıştığı ve bu çocukların hangi koşullarda bulunduğu net bir şekilde bilinmiyor.
Son on iki yılda en az 742 çocuk hayatını kaybetti
İSİG verilerine göre 2013-2024 yıllarında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuk sayısı 742. Basına yansıyan ve çocukların aileleri ile mesai arkadaşlarından edinilen bilgilere göre tablo şöyle;
2013 yılında en az 59 çocuk işçi, 2014 yılında en az 54 çocuk işçi, 2015 yılında en az 63 çocuk işçi, 2016 yılında en az 56 çocuk işçi, 2017 yılında en az 60 çocuk işçi, 2018 yılında en az 67 çocuk işçi, 2019 yılında en az 67 çocuk işçi, 2020 yılında en az 67 çocuk işçi, 2021 yılında en az 62 çocuk işçi, 2022 yılında en az 62 çocuk işçi, 2023 yılında en az 54 çocuk işçi ve 2024 yılında en az 71 çocuk işçi olmak üzere, 2013-2024 yılları döneminde en az 742 çocuk işçi hayatını kaybetti.
Çözüm için ne yapılmalı?
Uzmanlar, Diyarbakır ve Türkiye genelinde çocuk işçiliğinin önlenmesi için devletin şeffaf veri paylaşımı yapması, ailelere ekonomik destek sağlaması ve çocukların eğitimden kopmasını önleyecek politikalar geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor. 2025’in çocuk işçiliği ile mücadele yılı ilan edilmesi, bu konuda atılacak adımlar açısından kritik bir fırsat olarak değerlendiriliyor.
Türkiye sanayisinin uluslararası pazarlarda rekabet edebilmek için ucuz işgücüne dayandığı, bu çerçevede çocuk işçiliğinin sermaye açısından kritik bir rol oynadığı vurgulanırken, mevcut politikaların çocuk işçiliğini önlemek yerine meşrulaştırmaya hizmet ettiği ifade ediliyor.
Çocuk işçiliğinin yasaklanması, parasız ve bilimsel eğitimin sağlanması, çocukların güvenli ve sağlıklı bir çevrede büyümesini sağlayacak sosyal alanların oluşturulması, temel talepler arasında bulunuyor.