Haber: Şirvan Oktay GÖRER
Video: Mümin AĞCAKAYA
TİGRİS HABER - İHD Diyarbakır Şubesi Çocuk Komisyonu, 1 Kasım 2024 – 1 Kasım 2025 dönemine ait raporunda bölgede en az 192 çocuk hakkı ihlalinin tespit edildiğini açıkladı. İHD çocuk komisyonu eş sözcüsü Avukat Berfin Elçi komisyon, çatışmalı sürecin etkileri, kültürel haklara yönelik kısıtlamalar ve resmi ihmallerin çocukların yaşamını doğrudan tehdit ettiğini belirterek demokratik ve barışçıl çözüm çağrısı yaptı.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Çocuk Komisyonu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde çocukların yaşam hakkı, güvenliği, sağlığı, eğitimi ve kültürel haklarına yönelik ihlallerin 2024–2025 döneminde de süreklilik kazandığını bildirdi. Komisyon tarafından hazırlanan değerlendirme raporu, derneğe yapılan başvurular, saha gözlemleri ve medya taramaları doğrultusunda oluşturuldu.
Kültürel haklar ve anadil üzerindeki sınırlamalar devam ediyor
Raporda, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 17, 29 ve 30’uncu maddelerine koyduğu çekincelerin, özellikle anadil, kültürel kimlik ve eğitim alanlarında çocukların haklarını sınırladığı vurgulandı. Bu durumun çok kültürlü toplum yapısında eşitsizlikleri derinleştirdiği ifade edildi.
Komisyon, Kürt Meselesinin çözülmemesinin çocukların kültürel gelişimini doğrudan etkilediğini belirterek, “Anadilinde eğitim alamama, kültürel kimliğini özgürce yaşayamama ve dili kamusal alanda kullanamama çocukların sosyal bağ kurma ve eğitime katılım hakkını zedeliyor” dedi.
Çatışmalı sürecin etkileri çocukların yaşamında derin izler bırakıyor
Bölgede yıllardır süren çatışmalı ortamın çocukların fiziksel güvenliği kadar psikososyal gelişimleri üzerinde de ağır etkiler bıraktığına dikkat çekilen raporda, çocukların toplumsal hayata katılımının, güven duygusunun ve geleceğe dair umutlarının zedelendiği belirtildi.
Komisyon, Meclis’te kurulan komisyona çağrı yaparak “Kürt Meselesinin demokratik ve barışçıl çözümü çocuk haklarının korunmasının temel şartıdır” değerlendirmesinde bulundu.
192 ihlal tespit edildi
Rapor döneminde derlenen bulgulara göre bölgede en az 192 çocuk hakkı ihlali tespit edildi. Bu sayının yalnızca kayıt altına alınabilen vakalardan oluştuğu, gerçek tablonun çok daha ağır olduğu vurgulandı.
Yaşam hakkı ihlalleri
-Resmi hata ve ihmal nedeniyle en az 4 çocuk yaşamını yitirdi,
-En az 51 çocuk yaralandı,
-13 kuşkulu çocuk ölümü tespit edildi,
-1 çocuk intihar girişiminde bulundu.
-Aile içi ve toplumsal şiddet
-Aile içinde 4 çocuk yaşamını yitirdi,
-Toplumsal alanda 4 çocuk yaşamını yitirdi, 1 çocuk yaralandı,
-20 çocuk cinsel istismara maruz kaldı,
-1 çocuk kaçırıldı.
Özgürlük ve güvenlik hakkı ihlalleri
-En az 65 çocuk gözaltına alındı,
-11 çocuk tutuklandı,
-Gözaltı yerleri dışında 5 çocuk işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
Ekonomik ve sosyal haklar
-1 çocuk çalışırken yaralandı,
-5 çocuk çalışırken hayatını kaybetti.
-Komisyon, çocuk işçiliğinin bölgede derinleşen yapısal sorunlardan biri olmaya devam ettiğini belirtti.
Komisyonun talepleri
İHD Diyarbakır Şubesi Çocuk Komisyonu, raporun sonunda devlet kurumlarına yönelik şu talepleri sıraladı:
-Çocuklara yönelik yaşam hakkı ihlalleri, kuşkulu ölümler ve kamu görevlilerinin hatası/ihmaliyle gerçekleşen vakalar için bağımsız, hızlı ve etkili soruşturma mekanizmaları işletilmelidir.
-Çocuğa yönelik şiddet ve cinsel istismar vakalarında koruyucu ve önleyici sosyal hizmet politikaları güçlendirilmelidir.
-Gözaltına alınan çocuklara ilişkin tüm adli süreçler çocuk hakları ilkeleri doğrultusunda yürütülmelidir.
-Gözaltı yerleri ve dışındaki işkence/kötü muamele iddiaları etkin biçimde soruşturulmalı, sorumlular hakkında yaptırım uygulanmalıdır.
-Çocuk işçiliğinin önlenmesi için ekonomik ve sosyal destek mekanizmaları yaygınlaştırılmalıdır.
-Komisyon, çocuklara dair tüm politikaların oluşturulması ve uygulanmasında “çocuğun yüksek yararı” ilkesinin esas alınması gerektiğini vurguladı.