Mümin Ağcakaya
TİGRİS HABER - 1930’lu yıllarda Diyarbakır’a gelen Gabriel, dönemin valisinin surları yıktırdığını görünce duruma müdahale etti. Surların yıkılmasını belgeleyip Ankara’ya rapor eden Gabriel’in bu duyarlılığı sayesinde tarihi surların yıkımı durduruldu.
“Tüm insanlık adına bir vefa borcumuz var”
Sergi hakkında bilgi veren DİTAV Başkan Yardımcısı ve yazar Şeyhmus Diken, surların sadece Diyarbakır için değil tüm insanlık için bir değer olduğunu belirterek, Gabriel’in bu eşsiz mirası koruma çabalarının unutulmaması gerektiğini vurguladı.
“Diyarbakır Surları, Hewsel Bahçeleri ve Suriçi dokusu, 3 Temmuz 2015’ten bu yana UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde. Bu mirasın korunmasında Albert Louis Gabriel’in katkısı büyük. Kent halkı ve bu coğrafyada yaşayan herkesin ona bir vefa borcu var,” dedi.
Yıkımı fotoğraflayıp Ankara’ya bildirdi
1932 yılında iki kez Diyarbakır’a gelen Gabriel, dönemin valisinin surları dinamitlerle yıktırdığına tanık oldu. Gerekçe olarak, “Sur içinin nefes almaya ihtiyacı var” denilerek bulaşıcı hastalıklar öne sürülüyordu.
Gabriel, yıkımı belgeleyip Ankara’ya raporlayınca, merkezden gelen talimatla yıkım durduruldu. O günden sonra surlar büyük oranda korunabildi.
Sergide 70’e yakın tarihi fotoğraf yer alıyor
DİTAV’da açılan “Gabriel’e Vefa” sergisinde, Gabriel’in Diyarbakır’da çektiği 70’e yakın tarihi fotoğraf ve 4 sur çizimi yer alıyor. Fotoğraflar profesyonel olarak hazırlanarak çerçevelendi. Sergi, bugünden itibaren bir ay boyunca ziyaretçilere açık olacak.
Panel ve söyleşi de düzenlenecek
Sergi kapsamında ayrıca, 20 Eylül 2025 Cumartesi günü Amida Akademi buluşmaları çerçevesinde bir panel düzenlenecek. Moderatörlüğünü Şeyhmus Diken’in üstleneceği panele, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak ve Dicle Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Zerzevan Kazı Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun katılacak.
Gabriel’in adı yaşatılmalı
Şeyhmus Diken, Gabriel’e sadece vefa değil, fahri hemşehrilik unvanı verilmesi ve adının Diyarbakır’da bir yere veya meydana verilmesi gerektiğini belirtti.
“Bu vefa aslında gecikmiş bir vefadır. DİTAV olarak yıllar önce Gabriel’in kitabını Türkçeye çevirip sınırlı bütçeyle bastık. Artık onun adını yaşatmanın zamanı geldi” dedi.