VİDEO - Beritanlılar'ın yarım asırlık iskân mücadelesi!

Haber: Sait BAYRAM

Kamera: Mevlüt BAĞIRMAZ

TİGRİS HABER - Şimdiye kadar bin üyesi devletin, 4 bini de kendi imkanlarıyla yerleşik hayata geçti. Diyarbakır'da 6 ve Elazığ'da bir olmak üzere toplam 7 köyde yerleşik hayata geçen Beritanlı 700 aile, hala göçer olarak yaşamlarını sürdürüyor.

Doğumları gibi yaşamlarının büyük bölümü göç yollarında geçen, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük göçe aşiretlerinden biri olan Beritan Aşireti'nin çağdaş yaşama geçme çabaları devam ediyor. 1990'lı yıllarda Ali Yazıcı önderliğinde kurdukları Kooperatifin şimdiki Başkanı Musa Yeşiltaş, Yazıcı'nın açtığı yolda yürüyor. Yeni üyelerin yerleşik hayata geçmesi için yapılan başvurulara rağmen Bakanlığın yer bulmakta zorluk çektiği Beritan Aşireti kanaat liderleri, sorunların çözümü için son çare olarak, Diyarbakır, Bingöl, Elazığ ve Muş Milletvekilleriyle ortak bir toplantı yapılmasına karar verdi.

2004 yılında 3 köyde konut inşaatları tamamlandı

Beritanlılar’ın son durumlarıyla ilgili TİGRİS HABER'e konuşan Kooperatif Başkanı Musa Yeşiltaş, "1998 yılında Beritanlılar’ın yerleşik hayata geçirilmesi amacıyla Diyarbakır'da satın alınan Çeltikli, Alibeyköy, Tepekonak köylerinin inşaatı 2004'te tamamlanarak, hak sahiplerine tahsisleri yapıldı. Bakanlık tarafından göçebe konumundaki Beritanlılar'ın yerleşik hayata geçmesi için bir ilan çıkarıldı. 544 aile müracaat etti. Bunlardan sadece 30 tanesi hak sahibi olabildi. Diğerlerinin ret sebeplerinden bir tanesi büyük oranda sosyal güvencelerinin olmasıdır" dedi.

Yapılan konutlarda çökmelerden dolayı yıkım kararı çıktı

2004 yılında teslim edilen konutların projeden ve firmanın eksikliğinden kaynaklı olarak Alibeyköy ve Çeltikli'teki konutlarda çatlama, patlama ve çökmelerin meydana geldiğinden yakınan Yeşiltaş, "Bu problemlerden kaynaklı ilgili bakanlığa müracaat ettik. Bir çok kez heyetler gelip rapor hazırladı. Sonuç olarak Çeltikli köyünde 281, Alibeyköy'de 2 konuta yıkım kararı verildi. 18 tanesi için de güçlendirme kararı verildi. Ve güçlendirmede teknik personelin bilgilerine göre yığma olan bir yapıda güçlendirme daha maliyetlidir. Onların da yıkılması gerekir" diye konuştu.

Ek borçlanma çıkarıldı

31 konutu kendilerine teslim ettiklerinde kendilerine ek borçlandırma çıkarılmasına tepki gösteren Yeşiltaş, "Biz bu ek borçlanmayı kabul etmedik. İlgili bakanlık, hak sahipliğimizin iptali için bizi mahkemeye verdi. Biz de karşı dava açtık. Tüm eksikliklere rağmen Türkiye bir hukuk devletidir. Ve hukuken davayı kazandık. Ondan sonra 250 konut için yıkım kararı için ekstra borçlanma için bize baskı yapıldı. Biz yine kabul etmedik ve mahkemede dava açtık. 86 konut ile ilgili mahkeme sonuçlandı. Çeltik köyündeki inşaatların yüzde 90'ı tamamlanmıştır. Halen Bakanlığın aleyhine açtığımız yaklaşık 100'e yakın dava bulunuyor. Bakanlık tarafından verilen yıkım kararlarının eski borçlanma tutarı olan 23 bin TL. üzerinden yapılıp bize teslim edilmesi için. Çünkü konutların yıkılmasında ve çökmesinde bizim bir suçumuz yok. İlgili firmanın, müteahhitin ve ilgili bakanlığın problemidir" ifadelerini kullandı.

Depremzedelere var göçerlere yok

Kooperatifin kuruluşundan bu yana bin aile devlet tarafından Bismil'de 4, 1'i Çınar ve diğeri de Sur'da olmak üzere 6 köyde, bin ailenin iskana kavuştuğu bilgisini veren Yeşiltaş, şöyle konuştu:

"Elazığ'da da 109 hane şehirsel iskana tabi tutuldu. Bunlar devlet tarafından yerleşik hayata geçirildi. Şu anda hak sahipliği kazanmış 117 ailemiz vardır. Kanun süreçleri bitmiş, mali iskan komisyonundan geçmiş ve bunlar için yer tahsisi lazım. Bakanlık da kamulaştırma yapmıyor, satın almıyor. Ankara'da ilgili bakanlıkların bürokratlarıyla görüştüğümüzde; Bingöl, Diyarbakır, Muş ve Elazığ Milletvekillerine söylememize rağmen hazineden bulunulması isteniyor. Köy kurabileceğimiz, hayvan besleyebileceğimiz müsait bir yer yok. Elazığ, Bingöl, Muş ve Diyarbakır'a yazı gönderdiler. Bilhassa bunu birebir takip ettim. Köy kurabileceğimiz hazineye ait bir yer yok. Bir köy kurabileceğimiz 3-4 bin dönüm bir yer bulamadık. Yani bir yerden satın alarak, kamulaştırmaları lazım. Bir yerden bir köyün satın alınması lazım. Eskiden olduğu gibi tahsis edilmesi lazım. Her şeye ödenek var bize gelince ödenek yok. 6 Şubat'ta bir deprem geçirdi ülke, 11 vilayet. Şuanda deprem konutları hızla bitiriliyor. Biz yıllardır konteyner ve çadırlarda yaşıyoruz. Köyümüz yıkılmış. Çeltikli köyü boşaltılmış. Bu konutların biran önce yani mahkeme kararı olmadan bize teslim etmeleri lazım. Son olarak Bingöl Milletvekili Berdi beyin projesi şuydu: Yerel seçimden sonra Ankara'ya gel, Diyarbakır, Elazığ, Bingöl ve Muş Milletvekilleri bir araya gelelim, senin bu problemlerine bir çözüm bulalım."

Çoban SGK’lı olunca hak sahibi olamıyor

5 bine yakın ailenin yerleşik hayata geçmesine rağmen halen göçebe aşiret üyeleri olduğuna değinerek Yeşiltaş, "Benim tespitlerime göre 700 aile halen göçer olarak yaşıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın çıkardığı bir yasaya göre, çobanın sosyal güvencesi olması gerektiği ve aylık maaş alması zorunlu hale getirilmiş ve SGK primi de yatırılıyor. Çobanlık yapan göçerler, bu kez sosyal güvenceleri olduğu için hak sahibi olamıyor. Bu kanuna aykırıdır. Biz Bakanlıktan bu kanunun değiştirilmesini talep ediyoruz. Yani göçer temsilcilerinin de görüşlerini alarak bunun değiştirilip, günün koşullarına göre revize edilmesi lazım. Yani bu kanun revize edilmeden göçerlerin iskan edilmesi bugünkü koşullarda olağan dışıdır. Yani boşuna ilan çıkar, müracaat et. Sonuçta herkesin sosyal güvencesi var. Adam eskiden Ceylanpınar'dan Şerafettin Yaylasına kadar 1 ay-40 gün arası göçer olarak gidiyorlardı. Şimdi oradan koyunlarını 3 katlı kamyonlara yüklüyorlar, at, katır yerine pikap kullanıyorlar. Herkesin bir pikabı var. Bu da ticari olduğu için sosyal güvencesi oluyor, kanunen mecbur. Sen yapmazsan kanun seni yapmaya zorluyor. Dolayısıyla sosyal güvencesi olmayan aşiret üyesi yok zaten. Bu kanunun değiştirilmesi lazım. Revize edilmeden bir randıman alınamaz.