VİDEO - Sur'un kaderi seçimlere bağlı!

Tigris Haber - Kaplama taştan tarihi yapı çıkar mı?

Suriçi’nin Dabanoğlu, Hasırlı, Fatihpaşa, Cemal Yılmaz, Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde yeni yapılaşma sürerken, Abdaldede mahallesinde ikamet eden ve evlerinin akıbeti konusunda büyük belirsizlik yaşayan mahalle sakinleri tüm umutlarını seçim sonrasına bağlamış durumdalar.

Sur’da yıkılan eski evlerin yerine yapılan evlerin Diyarbakır kültürünü yansıtmadığını belirten mahalle sakinleri, betonarme üzerine yapılan taş kaplamanın tarihi dokuyla uyuşmadığına vurgu yaptılar.

Suriçi’nin Abdaldede Mahallesi sakinleri evlerinin değerini alamayacaklarının endişesini taşırken, yeni yapılan evlerin ise pahalı olduğundan yakındılar.

Tarihi Suriçi ilçesi, Abdaldede Mahallesi sakinlerine yanı başlarında Alipaşa ve Lalebey mahallerindeki yeni yapılaşmayı nasıl karşıladıklarını sorduk.

Evlerinin bedelinin tam olarak tespit edilmediğinden kaygı duyan mahalle sakinleri, evleri yıkıldıktan sonra ellerine geçecek para ile bir ev alamadıklarını ve kiraya çıkmak zorunda kalacaklarını ifade ettiler.

‘Bana burada ev verse de ben ödeyemem’

Sur’da yeni yapılan evlerden bir ev alabilecek günün olmadığını belirten Aziz Güneş, şunları söyledi: “Karadeniz mahallesinden Dabanoğlu’na kadar yıkılmış durumda. Yeni yapılanmada iki buçuk yıldır hala yerinde sayıyor. Burası bitmediği halde Alipaşa’yı yıktılar. Alipaşa’nın yarısı yıkık, yarısı yeni yapılaşma. Benim doğduğum yerde yeller esiyor. Yeni yapılanları da kimin alacağı belli değil. Kesin ben alamam çünkü emekli bir adamım. Ayda 600 TL kredi ödüyorum. Benim elimde kalan bir şey yok. Şuanda peynir pazarında arabacılık yaparak geçimimi sağlıyorum. Benim oğlum belediyede çalışıyordu. Kayyum gelir gelmez ilk benim oğlum atıldı. Ve oğlum şuanda evde yatıyor. Seçimden sonra buralarda da kamulaştırma yapılacak bize tebligat gelecekmiş öyle dediler. Nereye taşınacağız nereye gideceğiz biz de bilmiyoruz. Devletin bize vereceği para da belli değil. O parayla ben hiçbir zaman evde alamam. Mecburen kiraya çıkacağız. Kirayı da nasıl ödeyeceğiz onu da Allah bilir. Bana burada ev verse de ben ödeyemem ki ama burada, Suriçi’nde kalmak istiyorum.  Devlet hiç kimseye istediği parayı vermiyor zaten. Farz edin ki bana 70 bin verdiler. Diyarbakır’da bu parayla nerede ev alabilirim? Yeni yapılan evlerde benim bildiğim iç kısımlar 400 ve 500 bin arası, bir üstü 600 ve 700 bin arası. TOKİ’den bir daire almak istiyorum ama alamıyorum.  Buraların aynı böyle kalmasını istiyoruz. Değerlerimizi ve yaşantımızı kaybediyoruz. 64 yaşındayım binada yaşamaya alışmamışım ki. Burada komşular hep birlikte oturuyoruz, çay içiyoruz ve sohbet ediyoruz.  Suriçi’ni yıkarlarsa biz nasıl gelip dolaşacağız.”

‘Ellerini vicdanlarına koysunlar nasıl bizim evlerimizi yıkacaklar’

Abdaldede mahallesi sakinlerinden Emine Nine ise düşüncelerini Kürtçe olarak aktardı: “Burada 5 aile bir avludayız, beraberiz hepimiz aynı evdeyiz şimdi nereye gidebiliriz ki apartmanlarda binalarda yaşayamayız. Oradaki dairelerin parası çok giderleri çok, biz evimizden memnunuz. Evlerimizi yıkmalarını istemiyoruz.  Burada herkes aile gibi hasta oluyoruz birbirimizi hastaneye götürüyoruz. O dairelerde ölsek kimsenin haberi dahi olmaz. Ellerini vicdanlarına koysunlar nasıl bizim evlerimizi yıkacaklar. Biz evimizde kalmak istiyoruz. Bir ekmek varsa yeriz yoksa yemeyiz olur biter. Bütün çocuklarımızı işten attılar işsiziler şuan. Lüks bir hayat istemiyoruz. Evlerimizden çıkmak istemiyoruz.”

‘Verdikleri parayla ev alınmıyor’

Abdaldede mahallesi sakinlerinden 33 yaşındaki Turan Erdin, Sur’daki yeni yapılaşmanın Diyarbakır kültürünü yansıtmadığını belirterek,  “Alipaşa’da doğdum büyüdüm. Burada olan yapılaşma ve burada kalan evlerin ne olacağı hala belli değil. Devlettin nasıl bir adım atacağını bilmiyoruz. Hala bir bildirim gelmedi ve akıbetini bekliyoruz. İlgili kurumlara başvurduğumuzda bir cevap alamıyoruz. Yıkılan evlerden çıkanların çoğu uzlaşma sağlayamamış ve parasını alamamış. Verdikleri parayla da ev alınmıyor. Bakıldığı zaman adaletsiz bir sistem var. İlgili bir komisyon kurulmalı ve halkın nabzı ölçülmeli.  Evi yıkıp değerini verirlerse bir sıkıntı olmaz. Bazı tescilli evler de yıkıldı. Yeni yapılaşma güzel değil, eski bazal taşla yeni bazal taş arasında dağlar kadar fark var. Yıkılan evlerin metrekaresi ikin bin liradan hesaplanıyor.  Devletin güzel bir adım atması lazım. Benim evimi yıksınlar eğer hakkını veriyorlarsa hiç bir şey demem” diye konuştu.

'Evimizi yıkmalarını istemiyoruz'

Evine karşılık aldığı para ile ancak borçlanarak ev aldığını ve kredi ödediğini belirten ve mahalle sakini bir kadın şunları söyledi: “Burada hepimiz akrabaydık, aynı köydendik çıkıyorduk dışarı sohbet ediyorduk oturuyorduk hepimiz aile gibiydik komşularımızla. Burada huzur buluyordum.  Şimdi evimizi taşıdık psikolojim bozulmuş şuanda ilaç kullanıyorum. Her gün buraya gelmek için onca yol geliyorum. Bizim evimizi yıktılar başkasının yıkmasınlar. Ne hakları var bizi buradan çıkardılar. Kuşların dahi yuvası yıkılmaz neden bize bunu yaptılar. Biz binalarda oturuyoruz. Şuan ölsek dahi kimse cenazemizi kaldırmaz. Üç yıldır binada yaşıyorum komşumun ismini dahi bilmiyorum bizi dağıttılar. Herkesi farklı farklı yerlere gönderdiler. 90 bin lira para aldım hala da evimin kredisi devam ediyor. Üstünü tamamlamak için borç aldık doğalgaz faturası 500- 600 TL geliyor ödeyemiyoruz. Burada evimizin yerine yeni bir ev isterdik. Kimsenin zarar görmesini istemiyoruz. Barış içinde yaşamak istiyoruz Devlet bizim devletimiz bir kuşun dahi tırnağına zarar gelmesin.”

‘Bir daire alabilecek para verseler memnun olurum’

Evinin değerini alamayacağından endişe duyan Abdurrahman Denekli, şöyle konuştu: “Ev kendi evim ama yarın buralar da yıkılırsa biz mağdur kalacağız. Çünkü evimizin tam değerini alamayacağız. Bize verse verse 100 bin TL para verecekler o da hiçbir derdimize derman olmayacak. 100 bin TL’ye ne bir ev gelir ne başka bir şey, bu parayla ne yapacağız. Sur’da yeni yapılan evleri sormuşuz, en düşük ev fiyatı 300 bin TL. Ben isterim ki, evimi yıktıklarında bana bir ev parası versinler. Bir daire alabilecek para verseler memnun olurum. Evimin yerine Sur’da bir ev isterim ama ödeyecek gücüm yok. Burada ev yapmaya fazla para istiyorlar.”

‘Devlet insanlara hakkını tam vermiyor’

Sur’da yeni yapılan evlerin pahalı olduğuna işaret eden Murat Denekli, “ Evimin değeri 200 bin TL’dir ama bana veriyorlar 50 – 60 bin TL. Sur’da yeni yaptıkları eve ise 600 bin TL istiyorlar. Benim bu evleri almaya gücüm yok. Ne yapacam, sokakta kalacam. Devlet insanları eziyor, insanlara hakkını tam vermiyor. Biz istiyoruz ki arsamızın yerinde ev yapın, bize verin. Ama öyle yapmıyorlar; bize veriyorlar 50 – 60 bin TL, bize satıyorlar 500 – 600 bin TL.  Komşumun 120 metrekare evine verdikleri değer 70 bin TL; benim de 120 metrekare evim var ve bana da verecekleri en fazla 80 bin TL. Yeni evleri ise bize 600 bin TL’ye satıyorlar ve bizim bunu alacak gücümüz yok. Perişan oluruz” şeklinde konuştu.

‘Ben isterim ki, kimseye karışmasınlar, evler yıkılmasın’

Sur’un yıkılmasının doğru olmadığını belirten Salih Ertek, şöyle konuştu:  “Evim tescillidir, taş evdir, toprak damlı.  Yeni yapılan evlerin tipine bir bakın hele. Diyarbakır evlerine benzemiyor, kim alacak onları. O evlere göre fiyatı da çok pahalıdır. Çok para istiyorlar milletten. Ben bu evi versem nasıl onları alacam, para yoktur. Evi yıkılanlar hep kiraya gitti. Ben isterim ki, kimseye karışmasınlar, evler yıkılmasın. Seçimden sonra bakalım, buralar yıkılacak mı yıkılmayacak mı?”

Ali Abbas Yılmaz / Berçem Kartal Altunakar/ Özel