VİDEO - Türkiye'de ilk, Diyarbakırlı Bilim insanlarından yerli üretim müjdesi

Ali Abbas Yılmaz - Özel

TİGRİS HABER - Dicle Üniversitesinin de destek olduğu, KOSGEB ve ULTRON Kimya’nın da paydaşı olduğu,  tamamen yerli/milli ve üretime yönelik, katma değeri yüksek ürünlerin kazandırılması çabaları sonunda amacına ulaştı.

ULTRON Kimya’dan Kontakt lens solisyonu

Çok amaçlı kontakt lens temizleme solüsyonları (KLTS), Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Merkezi Laboratuvarı, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi TÜBİTAK MAM ve Yeditepe Üniversitesi AR-GE ve Analiz Laboratuvarı (YÜ-AGAM) laboratuvarlarında yapılan tüm fiziksel, kimyasal ve bio uyumluluk testlerinden başarı ile geçti. Tıbbi cihazların iyi üretim uygulamaları kapsamında ISO 13485:2016 alınan ve iki patent başvurusu yapılan çok amaçlı kontakt lens temizleme solüsyon (KLTS) üretimi için Dicle Teknokent’te D-sınıfı temiz oda içeren modern AR-GE ve üretim merkezi de kuruldu.

Diyarbakır TEKNOKENT çatısı altında faaliyet gösteren ve bağımsız bir firma olan ULTRON Kimya, üniversite ve KOSGEB’in ekonomik desteğiyle Türkiye’de bir ilke imza atarak, yerli ve milli imkânlarla, kontakt lens temizleme solüsyonunda üretim aşamasına geldi.

Dicle Üniversitesi akademisyenleri bir ilki başardı

Bölgenin hem AR-GE hem de üretim merkezi haline gelen Dicle Üniversitesi TEKNOKENT’inde tüm testleri tamamlanan kontakt lens temizleme solüsyonunun üretimi için geri sayım başladı. Ocak 2021’de seri üretimi planlanan ürünü, üniversitenin genç ve başarılı profesörlerinden Murat AYDEMİR ile konuştuk.

Dicle üniversitesinde görevli genç akademisyenlerin ortak çabası ve Sanayi-Üniversite işbirliği ile üretim aşamasına gelen ürün, ülke ekonomisine katma değeri yüksek bir katkı sağlarken, dışa bağımlılık zincirini bir halkada da olsa kırabilmenin sevincini müjdeliyor.

Kontakt lens solüsyonlarında dışa bağımlılığı ortadan kaldıracak olan bu ilk ve önemli başarının mimarları genç akademisyenler; Fen fakültesinden Prof. Dr. Murat AYDEMİR, Prof. Dr. Feyyaz DURAP, Tıp Fakültesinden Prof. Dr. Recep TEKİN ve Doç. Dr. Nermin MERİÇ

Tigris Haber’e projenin tanıtımını yapan ve Dicle Üniversitesi’nin en genç profesörleri arasında yer alan ve proje sorumlusu Prof. Dr. Murat Aydemir ile yaptığımız röportaj şöyle:

Dicle Üniversitesi bünyesinde tarihi bir başarıya atılan imzada payı olan akademisyenlerimizden birisiniz. Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?

“Halen Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümüne Öğretim Üyesi olarak çalışmaktayım. 2005 yılında üniversitede Arş. Gör. olarak başlayan akademik kariyerim 2017’de profesör ünvanı almamla sonuçlandı. Üniversitenin en genç profesörlerinden biri olmakla kalmayıp, uluslararası düzeyde Dicle Üniversitesini başarı ile temsil edecek katma değeri yüksek bilimsel aktivitelere imza atmaya çalıştım. Akademik düzeyde kendimi sürekli güncelleyerek, bilimsel yönde kendimi geliştirmeye ve üniversiteye katkı sağlamaya çalıştım. Bunlara ilaveten, mevcut kazanımlarımı sanayi alanına nasıl aktarabilirim, entegrasyonu nasıl gerçekleştirebilirim diye sürekli bir arayış içinde oldum. Sonunda da kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS) benim için bir çıkış noktası oldu diyebilirim.

Diyarbakır’da KOSGEB destekli ilk AR-GE ve inovasyon projesi başarıya ulaştı

Proje fikri nasıl ortaya çıktı?

Kontakt lens temizleme solüsyonuna ilk defa 2018 yılında, Optik alanında Diyarbakır’da alanında söz sahibi olan Merve Optik’in teklifi ile bu işe giriştik. Bu sayede, bu ürünün ülkemizde üretilmediğini, ürüne çok fazla rağbet olduğunu ve katma değerinin de çok yüksek öğrendik. Bunun üzerine Eczacılık, Tıp ve Fen fakülteleri olarak bir araya gelerek söz konusu ürünü araştırdık. Araştırmalarımız sonucunda da hedef ürünümüzün AR-GE ve üretilmesinin mümkün olabileceğini gördük. Sonraki süreçte, Kontakt Lens Temizleme Solüsyonunu (KLTS)’nun AR-GE ve İnovasyonu için proje hazırlanarak, sırasıyla da KOSGEB’e ve Dicle Üniversitesine sunuldu. Bu amaçla, iki ayrı proje yapıldı ve yaklaşık 2 milyonluk bir kaynak sağlandı. Nihayetinde, Dicle Üniversitesi öğretim üyeleri olarak, KOSGEB destekli ilk AR-GE ve inovasyon projesine imza atıldı.

Tüm testleri başarıyla geçti

Proje şuan ne aşamada?

Diyarbakır’da günümüz itibariyle daha çok hizmet ve inşaat sektörü ön planda görünmektedir. Yalnız sanayi ve üretim sektörü son yıllarda ivme kazanmakla birlikte, henüz istenen düzeyde görünmemektedir. Kurulum ve Yedek Parça temini olsun, kalifiye insan ihtiyacı olsun, çok fazla bulma şansımız yok. O yüzden de daha çok Ankara, İstanbul, Konya ve Antep ile bu işi yürüttük. Çünkü bir sistem kuruyorsunuz ve sistemin parçalarını oluşturmak ve kalifiye insanlarla bu işi yapmak zorundasınız. Yukarıda saydığımız faktörler her ne kadar bizi yorsa da, bugün itibariyle 18 aylık sürenin sonunda AR-GE ve pilot üretim merkezinin kurulumunda sona yaklaşılmıştır. Prototip ürünümüz ISO ve TSE’lerde öngörülen tüm testlerden geçerek hazır hale getirilmiştir. Öncelikle fiziksel testlerden geçti. Kontakt lensi göz dışında, solüsyon vasıtasıyla ancak muhafaza edilebilir. Lens kaplarında kontakt lensi 4 ila 6 saat bekletmek zorundasınız. Bu süre içinde söz konusu solüsyon, lensin su kaybını önlemeli, temizlemeli, yağlamalı ve de dezenfekte etmelidir. Kullandığınız solüsyon, kontakt lensi göz dışında korumakta ve tekrar kullanıma hazır hale getirmektedir. Kontakt lensi gözden çıkardığınızda açık havada kaldığında kurur ve bunu mutlaka koruma altına almak zorundasınız. Kontakt lensi, lens kabındaki solüsyondan çıkartıp göze ilk takma anında, osmotik basıncı, yüzey gerilimi, viskostesi, pH’ı, iletkenliği göz sıvısına yakın olmalı ki, gözde batma, yanma ve yapışma hissi olmamalı. Fiziksel testlerin devamında bakteri ve mantarlarla ilgili mikro biyolojik testlerin de yapılmış olması gerekmektedir. Çünkü; kullandığınız solüsyonda bakteri ve mantar üremesi olursa sonuçta göze bulaşır ve bu da göz için ciddi problem demektir. Devamında, kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS), Göz korozyon/iritasyon (Hayvan deneyleri), stabilite, challenge ve kimyasal testleri de başarı ile geçerse ancak kullanılmaya başlanabilir. Bu testleri geçemezseniz zaten ürünü kullanma şansımız söz konusu olamaz.

Yeni yılın başında üretim müjdesi

Ürünün üretimi için öngördüğünüz tarih nedir?

Şu an itibari ile CE kalite belgesi alma süreci devam ediyor. Tıbbi cihazlar alanında yetkilendirilmiş,  Onaylı kuruluş olan SZUTEST’ başvuru yapılmıştır. Bu kuruluştan CE belgesi almak zorundasınız. CE belgesi alma süreci biraz yorucu ve zaman gerektiren bir süreçtir. Dolayısıyla, kontakt lens temizleme solüsyonunu (KLTS), hem içerik hem de mevzuatı dikkate olarak ideal koşullarda üretmek zorundayız.  Bu nedenle yavaş ve emin adımlarla ilerlemeye çalışıyoruz. An itibariyle bu sürecin sonuna yaklaşmak üzereyiz ve 2021 ocak ayı itibariyle bu sürecin başarılı bir şekilde tamamlanmasını öngörmekteyiz. CE belgesini aldığımızda ürünü piyasaya sunmak için önümüzdeki son basamak da aşılmış olacaktır.

Yerli kontakt lens solisyonu hem cebinizi hem gözünüzü ferahlatacak

Kontakt lens solisyonunda dışa bağımlılığa son verecek ve katma değeri yüksek bir ürün. Peki, ürünün ülkedeki Pazar payı hakkında ne söylemek istersiniz?

Şuan Türkiye’de bu ürünü kullanan 300 bine yakın aktif kullanıcı tahmin edilmektedir. Yaklaşık olarak 150 milyon dolarlık bir ciro ise öngörülen rakamdır. Kontakt lens temizleme solüsyonunun (KLTS)  katma değeri nispeten yüksektir. Bu ürünün maliyeti en fazla 6-7 TL’dir. Bu ürünü (120 cc) piyasada bulunan birçok markada 30 TL’den başlayıp 60 TL’ye varan fiyatlarda görebilirsiniz. Dolayısıyla bu ürünün yerli üretim olarak piyasaya çıkması, piyasada varolan muadil ürünlerin fiyatlarına göre nispeten daha ucuz olacaktır. Ayrıca stok maliyetinin de önemli derece de azalmasına yol açarak, fiyat bazında daha kolay ulaşılır hale gelecektir. Biz kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS) için 2 formül geliştirdik. Bunlardan bir tanesi piyasadaki bütün muadil ürünleri, hem fiziksel, hem kimyasal, hem de mikrobiyolojik açıdan inceledik ve bu ürünlerin birbirlerine göre üstünlükleri/eksikliklerini göz önüne alarak, optimum koşullarda ideal ürünümüzü dizayn ettik. Bu şekilde yeni nesil kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS)  üretildi. İkinci formülün çıkış noktası ise pandemi süreciyle başlayan dijitalleşme çağı diyebiliriz. Günümüz itibariyle Tablet, bilgisayar, cep telefonu vb. kullanma süremiz günde 10 saatin üstüne çıkmış durumda. Yani, dijital çağa geçtik ve pandemi süreci de bunu hızlandırdı. Dolayısıyla gözde başlayan rahatsızlıklarda (göz kuruluğu, kaşıntı, görme bozukluğu vb.) artmaya başladı. Bu rahatsızlıkların en başında gelen göz kuruluğu, giderek görme konforu üzerinde baskın hale gelmiş ve önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Tam da bu noktada, inovatif bir yaklaşımla göz kuruluğunun giderilmesinde rol oynayan tıbbi aromatik bitki karışımı ile kontakt lens solüsyonu daha da geliştirilmiştir. Göze takıldığında, gözde ferahlama, rahatlama veya gözdeki su miktarını koruma ve göz konforunu arttırma konusunda katkı ile Kontakt lens dünyasına tıbbi yönden de bir destek sağlamış olacağız.

Yerli üretime can suyu KOSGEB’ten

Projenizde AR-GE ve inovasyon açısından son aşamaya geldiniz, son olarak ne söylemek istersiniz?

Kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS) ile ilgili 2 adet patent başvurusu 2019 tarihi itibariyle Türk Patent ve marka kurumana yapıldı ve her iki başvuruda ön aşamayı geçerek, incelenme/değerlendirmeye değer görülmüştür.  Proje başvuru desteği, tamamen Dicle Üniversitesi ve KOSGEB tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca, bu süreçte manevi desteğini esirgemeyen Sur Kaymakam/Belediye başkanı Sayın Abdullah Çiftçi’ yede ayrıca teşekkür etmek isterim. Üniversite-sanayi işbirliği ile yürütülen bu proje ile ULTRON Kimya aracılığıyla tıbbi cihaz sınıfındaki kontakt lens temizleme solüsyonu (KLTS) ilk defa Diyarbakır TEKNOKENT çatısı altında üretilecektir. Bu projede Üniversite-Sanayi işbirliği için ilk somut örnek olması açısından son derece önemlidir. Bu nedenle projemiz birçok bakımdan ilkleri içermesi nedeniyle son derece önemlidir. Ayrıca Dicle Üniversitesinin yeni yönetiminin de, ülkemizin üretim dinamiklerinin harekete geçirilmesi konusundaki bu tür işbirliklerine olan pozitif yaklaşımları, bizi daha da motive etmektedir.

Ayrıca, ULTRON kimya olarak ISO 22716:2013 standardına uygun olarak kurulmuş modern üretim tesislerinde Sıvı sabun, kolonya ve sıvı el solüsyonu da üretilmektedir. Bu anlamda Dicle Teknokent’ inde kurulan kozmetik altyapısı ile, hem Dicle Üniversitesinin, hem de bölgenin gelişmesine pozitif katkı sağlanacaktır.