VİDEO - Ekonomik kriz, iftar menülerini vurdu!

Haber: Sait BAYRAM

Kamera: Mevlüt BAĞIRMAZ

TİGRİS HABER - Türkiye'de yaşanan ekonomik kriz, Ramazan ayında da kendini gösterdi. Geçmiş Ramazan aylarında, kalabalık ailelerin, lokanta ve restoranlarda açtığı iftarlar, iftar mönülerine gelen zamlar nedeniyle hayal oldu. Hal böyle olunca da kentteki bazı lokantalar ve restoranlar ise iftar saatlerinde kısmen boş kaldı. Diyarbakır Lokantacılar ve Tatlıcılar Odası Başkanı Haşim Elkaan, iftar saatlerinde lokantaların büyük çoğunluğunun iş yapamadığını belirterek, "Biz de isteriz ki, vatandaşımıza ucuz yemek yedirelim. Ama Ramazan ayı öncesi ve sonrasındaki et fiyatları buna fırsat vermedi" dedi.

Ekonomik kriz ve artan enflasyon, Ramazan mönülerini olumsuz etkiledi. Yaşanan bu olumsuzluklar nedeniyle Diyarbakır'daki lokantalara da yansıdı. İftar menülerindeki fiyatı yüksek bulanlar, dışarıda yemektense evde oruç açmayı tercih ediyor. Esnaf iftar menülerinin yüksek olmasının artan maliyetlerden kaynaklandığını söylüyor. Bazı esnaflar, durgunluktan bahsederken, bazıları da işlerinin yüzde 30 oranında düştüğüne dikkat çekiyor.

"20 bin maaş alan işçi artık 30 bin istiyor"

Lokantacılar ve Tatlıcılar Odası Başkanı Haşim Elkaan, geçen yıl oranla bu yıl yüzde yüz oranında bir farklılık olduğunu belirterek, "Bunun ana sebebi de ekonomik krizdir. Ekonomik krizin başlamasının ana sebepleri de, özellikle bizim ödediğimiz vergiler. Bu Türkiye genelindeki bir sorun ve esnaflarımızın sorunudur. Bize yansıyan kısımda yüzde 1 oranında aldığımız ürünü biz, yüzde 9-10'a veriyoruz. Aradaki yüzde 9'a fatura bulamıyoruz. Fatura bulamayınca ödediğimiz vergi oranı yüzde bine çıkıyor. Bu bir krizdir. İstihdam sağladığımız on binlerce insan var. Hükümetin çalışanı yüzde 10-20 varsa bizim yüzde 80 çalışanımız vardır. Bunun yanında sigortası var. Daha önce 3 binin üzerinde ödediğimiz sigorta şuan 7 bin'i aştı. Asgari ücretle çalışan elemanımız yok. 20 bin alan personelimiz 30 bin TL maaş istiyor. Bunları hesaplamaları ürünlerimize yansıtmamaya çalışıyoruz. Bu sıkıntıların tümünü bizim sektör çekiyor" diye konuştu.

"Kapanan esnaf yok, direnen esnaf var"

Kapanan esnafın olmadığını, direnen esnafların olduğuna işaret eden Elkaan, "Kapanan esnafımız yok. Direnen esnaflarımız var. Küçük esnaflarımızın tümü kapandı. Yani orta sınıf esnaflarımız direniyor. Aslında gıda ve hizmet sektöründe, bizi bir nebze halkı kaosa bulaştırmama adına ben her zaman şunu diyorum; Küçük ve orta esnaflarımız var olduğu müddetçe millet yemek yiyebilecektir. Ben yemek ihtiyacımı küçük ve orta esnaf ile gideremezsem ne olur? Açlık olur. Küçük ve orta esnafı da yok edersek tamamen yok oluruz. Orta ölçekli esnaflarımız olmazsa büyük esnaflarımız da iş yapamaz? Neden? Çünkü bütün gözler onlarda olur" şeklinde konuştu.

"İftarlarda lokantaların büyük çoğunluğu iş yapamıyor"

İftar saatlerinde lokantaların büyük çoğunluğunun müşteri bulamamasından yakınan Elkaan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Biz de isteriz ki, vatandaşımıza ucuz yemek yedirelim. Ama Ramazan ayı öncesi ve sonrasındaki et fiyatlarına baksınlar. Daha önce 300 liraya aldığımız etin kilosu 500 liraya yükseldi. Tavuğun kilosu bile 100 lirayı geçti. Ciğere zaten ulaşamıyorsun. Fiyat yükselmesinin dışında sunumlarımız Türkiye sınırlarını aştı. Bir tabak yemeğin yanına 10 tane salata veriyoruz. Onlar da ayrı bir maliyet. Vatandaşlarımız sultan sofrası gibi sofra istiyor. Bu da hem maliyet, hem de israftır."

"Geçen yıllara göre müşteri sayısı azaldı"

Bütün işletmecilerimizin önceki yıllara göre kar oranlarının düştüğüne dikkat çeken Elkaan, "Geçen yıl kar oranları gerçekten yüksekti. Halk yiyebildiği için işletmelerimiz de yiyebiliyordu. Kasaya ne kadar para girse bile akşam hesaplandığında bu paranın yüzde 80-90'ını ödemeye gidiyor. Kar oranlarımız 5 yıl öncesine göre yüzde 10'lara düştü. Bu seneki Ramazan ayında müşteri sayısı, geçen seneye göre azaldı. İşler şu an için kötü. Bu sene fiyatlar, geçen seneye göre daha çok yükseldi. Et pahalı ve alınmıyor. Esnaf satış yapamıyor ve para kazanamıyor. Şu an için işlerin çok düşük olduğunu söyleyebilirim. Ramazan ayının ilk gününde masaların tamamı boştu. Geçen seneye göre iftar mönü fiyatlarımız arttı. Bunun malzeme fiyatlarından kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz. Malzeme almakta zorlanıyoruz" ifadelerini kullandı.

"Bu Ramazan'da evde yemek devri başladı"

Bu Ramazan'da geçen yıla göre işlerin daha durgun olduğuna değinen lokanta işletmecisi Ahmet Arpacı ise, "Artan maliyetler, yemek ve mönü fiyatlarını çok yükseltti. Bu durgunluğun da fiyatlardan kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Et ürünlerinde ise ekstra bir yükseliş oldu. İnsanların alım gücünün düşmesinden dolayı, müşteri restorana gelmekte zorlanıyor. Etin kilosu 400-500 lira olmuş ve insanlar burada gelmekte zorlanıyor. Bu yüzden insanlar genelde evde yemek yemeyi tercih ediyorlar" şeklinde görüş belirtti.

Vatandaşlar da fiyatların yüksek olmasından dolayı lokanta ve restoranlara gitmediklerini belirtti. İftar mönü fiyatları, kent merkezi ve ilçedeki restoranlara göre farklılık gösterse bile fiyatlara geçen yıla oranla yüzde 100'e yakın zam gelmesinden şikayetçi oldu.