VİDEO - Aşdad: İlk Kürtçe hukuk dergisi çıktı

Ali Abbas Yılmaz / ÖZEL

İlk Kürtçe hukuk dergisi “Aşdad” 21 Şubat Dünya Anadil Günü’nde çıktı. Diyarbakır Barosunun Kürtçe Dil Komisyonu tarafından hazırlanan dergi üç ayda bir yayımlanacak. Diyarbakır Barosu Kürtçe Dil Komisyonu Başkanı Avukat Elif Birkili,“Aşdad” adlı Kürtçe hukuk dergisinin nasıl ortaya çıktığını ve hangi ihtiyacı karşıladığını Tigris Haber’e değerlendirdi.

UNESCO tarafından 17 Kasım 1999'da 21 Şubat olarak açıklanan ‘21 Şubat Dünya Anadil Günü’nde yayına çıkacak ilk Kürtçe hukuk dergisi Aşdad’a hukuk terminolojisine ciddi katkılar sağlamayı amaçlıyor.

Diyarbakır Barosu Kürtçe Dil Komisyonu Başkanı Avukat Elif Birkili, ilk Kürtçe hukuk dergisi “Aşdad” üzerine Tigris Haber’in sorularını yanıtladı.

Tigris Haber: Kürtçe bir hukuk dergisi ihtiyacı nereden doğdu ve süreç nasıl olgunlaştı?

Av. Elif Birkili: Diyarbakır Barosu Kürtçe Dil Komisyonu olarak bir hukuk dergisi çıkarma fikri temelde bir ihtiyaçtan kaynaklı ortaya çıktı. Komisyon olarak düzenlediğimiz olağan toplantılarımızda komisyon üyesi arkadaşlar bu yönde bir öneride bulundular. Bilindiği gibi hukuk alanında Kürtçe yayın yapan süreli bir yayın bulunmamaktadır. Bu alanda bir terminolojinin oluşması oldukça elzem ve gereklidir. Kendi dilimizde meslek ve çalışma alanlarımıza ilişkin üretimde bulunmak istedik. Bu vesile ile Kürtçe hukuki kaynaklarda zenginlik sağlanacak bu alanda çalışma yürütmek isteyen bireylere, topluluklara ön ayak olacak ve kıymetli bir arşivin oluşması sağlanacaktır. Bilinmektedir ki hukuk daima gelişen ve revizasyona açık bir disiplindir. Bu gelişim ve ilerlemenin kendi dilimizle tanıklığını yapmak ve kaydını tutarak bir parçası olmak istemekteyiz. Derginin temel ve öncelikli amacı hukuk alanında Kürtçe süreli bir yayın varlığını sabit kılmaktır. Bu vesileyle Kürtçe hukuk terminolojisi genişleyecek ve genişledikçe kendi arşivini oluşturacaktır. Hukuku ve hukuka içkin olan tüm mefhumları kendi dilimiz ile ele almak, tartışmak, buna dair üretimlerde bulunmak ve bu üretimlerin yeni alanlar oluşturmasını amaçlamaktayız. Üretim fikri de bahsetmiş olduğum sebeplerden ortaya çıktı ve sonrasında hem komisyon içerisinde ne tür içerikler oluşturabileceğimize karar kıldık hem de komisyon dışında farklı ülke ve şehirlerden değerli hukukçu ve dil alanında çalışmalar yürütmüş kişilerle temasa geçip kendilerinin de yardımı ve desteği ile derginin hazırlıklarına başladık.

Tigris Haber: “Aşdad” ile nasıl bir boşluk doldurulacak ve dergide hangi konular işlenecek?

Av. Elif Birkili: Mevcut muhtelif kategorilere dair pozitif hukuk kaynaklarını, doğal hukuka ilişkin tartışmaları, hukukun diğer disiplinler ile olan bağlantısını, uluslararası hukuk terminolojisini, sinemada, edebiyatta, mitolojide ez’cümle sanat ve sosyal bilimlerin her dalında hukukun varlığını ele alan bir yayın akışı düşünmekte ve çıkacak olan ilk sayıyı da bu akışın ilk taşı olacak biçimde hazırlamaktayız.

Ayrıca her sayıda alanında kıymetli çalışmalar yürütmüş olan bir hukukçu ile röportaj yapmayı planlamakta böylece emeği ve hukuki gelişmeleri görünür kılmayı hedeflemekteyiz. Komisyon üyesi ve Baro mensubu avukat meslektaşlarımıza ayırdığımız bir alan olarak Yazma Atölyesi yer almaktadır. Bu atölye konu sınırlaması olmayan serbest bir alan sağlayan ve bir anlamıyla üretime teşvike eden bir amaç taşımaktadır.

Tigris Haber: Dergiye hukukçular dışında da katkı sağlanabilecek mi?

Elbette, temelde bir hukuk dergisi olsa da dergide ilerleyen sayılarda hukuk ve diğer disiplinler arasındaki ilişki de ele alınacak. Bu bağlamda hukuk dışında sosyoloji, felsefe, dilbilim v.b. disiplinlerle ilgili kişilerinde katkılarına açıktır dergimiz.

Dergide Yazma Atölyesi ile neyi amaçladınız?

Tigris Haber: Av. Elif Birkili: Yazma atölyesi ile aslında meslektaşlarımız kendi dilleri ile çalışma ve meslek alanlarına dair üretime teşvik etmeyi amaçlıyoruz. Yazma atölyesi konu sınırlaması olmadan meslektaşlarımızın diledikleri konularda yazılar yazabileceği serbest bir alan olarak belirlendi. Bu vesile ile derginin temas alanını genişletmek istemekteyiz.

Tigris Haber: Derginin nasıl bir yayın akışı olacak, hazırlanan dosyalarda nelere öncelik verilecek?

Av. Elif Birkili: Dergi, bir disiplin olarak hukuku ve hukuka ilişkin tüm mefhumları konusu içerisinde barındıracaktır. Tabii bu konular her sayıda bir dosya kapsamında ele alınacak bu vesile ile sistematik bir yayın akışı sağlanacaktır. Keza bu perspektif ile hazırlanan Derginin gelecek sayılarında da ilk sayıda olduğu gibi bir dosya konusu belirlenip o minvalde çalışmalar yer alacaktır. Bu kapsamda Özel Hukuk ve Kamu Hukuku dallarının alt dalları olan Ceza Hukuku, Medeni Hukuk, İnfaz Rejimi, Hukukta Kadın Hakları, Çocuk Adalet Sistemi vb. pek çok konu dosya şeklinde ele alınıp irdelenecektir. Bununla beraber hukukun diğer disiplinler ile olan bağlantısı geniş bir perspektiften ele alınacak ve buna ilişkin çalışmalar yapılacaktır.

Tigris Haber: 21 Şubat’ta çıkıyor olmanızın özel bir anlamı var mı?

Av. Elif Birkili: Derginin ilk sayısı, UNESCO tarafından 17 Kasım 1999'da 21 Şubat olarak açıklanmış olan21 Şubat Dünya Anadil Günü’nde çıkartılacak. Kendi dilimizde çalışma alanlarımıza ilişkin üretimde bulunmak istedik ve böylesi bir çalışmanın da dünya anadil gününde yayınlanmasının daha anlamlı olacağını düşündük.

Tigris Haber: Aşdad’ın ilk sayısına ilişkin neler söylemek istersiniz?

Av. Elif Birkili: Derginin 21 Şubat Anadil Gününde çıkacak ilk sayısının dosya konusu Hukuka Giriş olarak belirlendi. Bu alanda pek yeni bir çalışma olduğu için disiplinli ve planlı bir yol yöntem ilerlemek istedik. İlk sayıda hem komisyona üye arkadaşların hem de komisyon dışında yer alan ve hukuk alanında Kürtçe pek kıymetli çalışmalarda bulunmuş değerli hukukçu meslektaşlarımızın ve dil konusunda kıymetli çalışmalara olan kişilerin yazıları yer almaktadır. Yani derginin oluşumunda dışarıdan destek alıyor ve gelecek olana muhtemel desteklere açık olduğumuzu belirtiyoruz. Neticede bu kolektif bir çalışmanın ürünüdür. 

Dosya konusu kapsamında Hukukun Kaynakları (Av. Muhammed Nurullah Boztaş), Toplum Düzeni Kuralları (Av. ŞêxoFîlîk), Hukukta Kişi Kavramı ve Hukukun Kişileri (Av. Veysel Vesek), Hukuki Yaptırımlar (Av. CemîlÇelîk), Hak Kavramı ve Çeşitleri (Av. RênasXendekî), Hukuk Sistemleri (Av.SezgînDînç), Hukuk Kurallarının Yer, Zaman ve Konu Bakımından Uygulanması (Av. Hüseyin İnal) , Nitelik Yönünden Hukuki Norm Çeşitleri ve Yorumlanması (Av. Ekrem Koçbaşı), Hukuk ve Alt Dalları (Av. SabîrEbdulahîzad), Yüzlerce Mahkeme ve Bir Aşdad (BrahîmQijikareş) yazıları yer almaktadır. Dergide komisyon üyesi ve baromuz mensubu meslektaşlarımıza ayrılan Yazma Atölyesinde de Av. Gülşen DEMİR ve Av. MemArÎn’in yazıları yer almaktadır. Ayrıca Diyarbakır BAROSU Başkanı Cihan Aydın ile gerçekleştirilen bir röportajda dergi de mevcuttur. Dr. NurÎTalabanÎ’nin hayatı hakkında da bir biyografi yer almakta. 

Tigris Haber: Aşdad isminin anlamı ve neden bu ismi tercih ettiğinize dair neler söylemek istersiniz?

Av. Elif Birkili: Aşdad' birleşik bir kelime. Kurmancîde 'Aş' ve 'Dad'tan geliyor. 'Dad' hukuku simgeler. 'Aş' ise us, akıldan geliyor. Bilinçten gelen, doğal olan hukuku simgeliyor. Burada kaba tabiri ile doğal hukuk diyebiliriz. Göklerden gelen değil de toplumun ihtiyaçlarına göre sürekli revize edilen bir hukuku simgeliyor. Çünkü hukuk dediğimiz şey toplumun ihtiyaçlarına göre ortaya çıkan bir şey. Her ne kadar bir aşamadan sonra pozitif hukuk oluşsa ve yazılı bir şeye dönüşse de aslında toplum sürekli genişler ve hukukta bununla beraber genişlemek zorunda. Aşdad'ın kelime anlamı da aslında buna tekabül ediyor. Sayının ilk bölümünde BrahimQijikareş tarafından Aşdad'ın kelime anlamıyla ilgili bir yazı yayımlanacak. Orada Aşdad'ın kökenine etimolojik olarak değinildi. Mitolojik bir karakteri simgeliyor. Kürt mitolojisinde hukukun simgesi gibi düşünebiliriz.”

Tigris Haber: Kürt dilinin gelişmesi anlamında Aşdad nasıl bir katkı sağlayacak ya da 3 ayda bir yayınlanacak bir dergi ile Kürtçenin hukuki terminoloji alanında yaşadığı eksiklikler ne oranda giderilebilir. Bu anlamda başka ne gibi çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünüyorsunuz?

Av. Elif Birkili: Elbette Kürtçe bir dergi çıkartmak Kürtçe hukuki terminolojinin ilerlemesine katkı sağlayacaktır ancak daha da önemlisi bu alanda yapılmak istenen çalışmalara önayak olmasını umut etmekteyiz. Bilinmektedir ki bu alanda daha çok üretime ihtiyaç duyulmaktadır. Bu vesile ile üretimin artmasını hedeflemekteyiz.