“Bir ilke imza atan Kürt kadını”

Dilek  Akin / Özel haber

Kürt tarihi araştırmacısı Kerem Serhatlı, bu yazısında İlk Kürt Kadın Derneği kurucusu ENCUM YALMUKİ’yi konu alıyor.

Tarihte kurumuş ilk Kürt kadın derneği, ‘KÜRT TEALİ NİSVAN CEMİYETİ’nin kurucusu olan ENCUM YALMUKİ’nin derneğin açılışında yaptığı konuşmayı aktaran Serhatlı, tarihe ışık tutmaya devam ediyor.  

Tarihte İlk Kürt Kadın Derneği

“ENCUM YALMUKİ( 1865-1968): İlk Kürt kadınlar derneğinin kurucusudur.

Encum Xanım Süleymaniye doğumludur. Meşhur Kürt Mustafa Paşanın kızıdır."Türkler ona nemrut paşa derlerdi" Encum Xanım Tıp doktoruydu. Bir ilke imza atan Kürt kadını Mayıs 1919 de İstanbul’da "KÜRT TEALİ NİSVAN CEMİYETİ" adında bir dernek kurar ve kendiside kurucular arasında yer alır.  Encum Xanım derneğin de Genel Başkanı olur.

Dernek, 21 Haziran 1919’da Mevlidi şerif Okutmakla faaliyetine başlar. Sultan Ahmet Camisinde okutulan mevlit öncesi irticalen Fatiha okuyarak konuşmasına başlamış ve bütün Kürt kadınlarına teşekkür etmiştir. Encum Xanım, konuşmasının bir kısmında şöyle demiştir: “Xanım efendiler! Biz Kürtler, akvam-i muhtelife-yi (çeşitli kavimler)kardeşleştiren İslamiyet'in zuhurundan, yani asırlardan beri Türk milletinin en sadık bir muhibi(seveni) en qawi (güçlü) bir dostu ve en zahir bir kardeşi olarak bulunmuşuzdur. Bu gün bütün milletlerin mukadderatı başka şekiller aldığı ve herkese bir hak verildiği bir zamanda, bizler de kendi hakkımızı istiyoruz. Çünkü ortada milyonlarca Kürt var. Ve büyük bir Kürdistan var. Mukaddes emeller uğurunda en ziyade çalışmak isteyenlere ve milletlerine olan muhabbetlerini göstermiş oldukları fedakârlıklarla ispat eylenlere cümlemiz bütün mevcudiyetimizle medyun-i şükranız (şükran borçluyuz) cemiyetin küşad (açılış) merasimine koşarak gelen muhterem hanımlarımız ve kardeşlerimiz her suretle muavenet edeceklerini (destekleyeceklerini) Kürtlüğün tealisi için ne yapılmak lazımsa bila teredud yapacaklarına Kürt sözü verdiler. Öteden beri "kürt sözünden dönmez" cümlesi bir darb-i masal olmuştu. Ben kanaatlerim ile iman ederek diyorum ki Kürt her şeye söz vermez, fakat vermiş olduğu bir sözden de katiyen dönmez. Bu derneğin tanıtımını en çok Vanlı Memduh selim yapmıştır. JİN dergisinde kaleme aldığı" İki eser-i mebrur"(iki hayırlı eser) başlıklı makalesinde Bu Cemiyete ne kadar "medyun-i şükran (şükran borçlu) olsak yeridir.”