Emeklilik sistemi değişiyor: “Çalış çalış, belki emekli olursun”

TİGRİS HABER - Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminde köklü değişiklikler yolda. AK Parti iktidarı, erken emekliliğin önüne geçmek ve aktif-pasif dengesini korumak için yeni bir emeklilik modeli hazırlıyor. Buna göre, çalışma süresi uzadıkça emekli maaşı artacak, erken emeklilik ise giderek zorlaşacak.

Aktif/pasif oranı alarm veriyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, sosyal güvenlik sisteminin temel göstergesi olan aktif/pasif oranı son üç yılda ciddi oranda geriledi.

2020’de 2 olan oran, 2023 sonunda 1,61’e düştü. Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda bu oran 1,49 seviyesine kadar indi. Bu da her 1,5 çalışanın bir emekliyi finanse ettiği anlamına geliyor.

Kayıt dışı istihdam için yeni adımlar

Hükümet, özellikle gündelik ve mevsimlik işlerde çalışan milyonlarca emekçinin kayıt dışılığını azaltmayı hedefliyor.

“Kolay işverenlik” adı verilen sistemin kapsamı genişletilerek temizlik, çocuk veya yaşlı bakımı gibi alanlarda çalışanların sigorta işlemleri e-Devlet üzerinden kolayca yapılabilecek.

Muhasebeci desteğine gerek kalmadan işverenin sigorta bildirimi yapabilmesi sağlanacak.

Mikro sigorta geliyor

Düşük gelirli esnaf, çiftçi, mevsimlik işçi ve sanatkârlar için mikro sigorta adıyla yeni bir model oluşturulacak. Prim yükü azaltılarak bu grupların sosyal güvenlik sistemine dâhil edilmesi planlanıyor. Böylece sosyal güvenlik kapsamının genişletilmesi hedefleniyor.

Uzun çalışan daha yüksek maaş alacak

Yeni sistemde aylık bağlama formülü de değişecek. Kişilerin çalışma süresi uzadıkça maaşları yükselecek, erken emeklilik ise dezavantajlı hale gelecek.

Hükümet, bu yöntemle hem emeklilik yaşını fiilen yükseltmeyi hem de sosyal güvenlik sistemini “mali açıdan sürdürülebilir” hale getirmeyi amaçlıyor.

Esnek çalışmaya uyumlu yeni sistem

Gelire dayalı prim bildirimi yaygınlaştırılacak. Evden çalışma, kısa süreli iş sözleşmeleri ve hibrit modeller gibi esnek çalışma biçimleri, sosyal güvenlik sistemine entegre edilecek.

Teknik ve hukuki düzenlemeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesindeki bilim kurulu tarafından yürütülüyor.

Malulen emeklilere “yeniden çalışma” programı

Yeni planın dikkat çeken başlıklarından biri de malulen emeklilerin yeniden iş gücüne kazandırılması.

Bu kapsamda, iş kazası veya hastalık nedeniyle emekli olan bireyler için mesleki rehabilitasyon programları devreye alınacak.

“Mezarda emeklilik” tepkisi yeniden gündemde

AK Parti’li Nihat Zeybekçi’nin geçtiğimiz haftalarda yaptığı “Emeklilik yaşı çok düşük, düzenleme şart” açıklaması, “mezarda emeklilik sistemi geliyor” eleştirilerine neden olmuştu.

Zeybekçi, “Bu konuyu Anayasa’ya sabitlemek gerekir, siyaset her zorlandığında emeklilik yaşına dokunmamalı” ifadelerini kullanmıştı.