Evlenen her 10 kişiden yaklaşık 7’si çocuk yaşta anne oluyor

İlyas AKENGİN

Diyarbakır, Şanlıurfa ve Siirt’te 12-17 yaş arası evlendirilen 184 kişi üzerinde yapan çalışmada bölgede erken yaşta evliliğin yüzde 65 olduğu ortaya çıktı.

 Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM), İsveç İstanbul Başkonsolosluğu, Açık Toplum Vakfı ve Diyarbakır Eczacılar Odası destekleriyle ‘Erken Evliliklerin Toplumsal Meşruriyeti’ projesi hayata geçirildi. Dicle Üniversitesi öğretim görevlileri Prof. Dr. Rüstem Erkan ve Yrd. Doç. Dr. Naciye Yıldız öncülüğünde yürütülen çalışmada erken yaşta evlilikler ile ilgili çarpıcı sonuçlar çıktı.

Kadın Araştırmaları Merkezi (KAMER) tarafından belirlenen erken yaşta evlilik yapmış 184 kadın Diyarbakır, Siirt, Şanlıurfa illerinden seçildi.

YÜZDE 65’İ 16 YAŞIN ALTINDA EVLENDİRİLİYOR

Erken yaşta evlilik yapan 184 kadının evlenme yaşına bakıldığında bunların yüzde 9’u 14 yaşında, yüzde 20’si 15 yaşında, yüzde 33’ü 16 yaşında, yüzde 34’ü ise 17 yaşında evlendirilmiştir. Bu sonuç bölgede erken evlilik yapanların yaklaşık yüzde 65’nin 16 yaş ve altında evlendirildikleri ortaya çıktı.

SİİRT VE ŞANLIURFA’DA AKRABA EVLİLİĞİ YÜZDE 50

Araştırmada bölgede erken yaşta evlilik yapan kadınların yüzde 40’ı hiç okula gitmemiş, yüzde 38’i ilkokul, yüzde 16’sı ise ortaokul mezunudur. Siirt ve Şanlıurfa’da erken yaşta evlilik yapan kadınların yüzde 50’si akraba evliliği yapmışken, Diyarbakır’da bu oran yüzde 20 olarak belirlendi.

EVLİLİĞE AİLELER KARAR VERİYOR

Erken yaşta evlilik yapanların yüzde 75’i ailelerinin kararıyla evlendirilmiş. Çalışmada ortaya çıkan sonuçlara göre; erken yaşta evliliklerin toplum tarafından meşrulaştırılmasının iki önemli nedeni olarak toplumsal değerler ve normlar alanı ile ekonomik etkenler öne çıkıyor.

EVDE KALMA KORKUSU

Araştırmayı değerlendiren Yrd. Doç. Dr. Naciye Yıldız  şunları söyledi:  “Toplumsal değerler ve normlar alanında kadın üzerinden tanımlanan ‘Namus’ kavramıdır. Bu namus kavramı küçük yaştaki kız çocuklarının birer cinse obje olarak görülüp, dolayısıyla namus için bir ‘Risk’ unsuru olarak kabul edilmektedir. Aileler kız çocuklarını erken evlendirilerek bu ‘Risk’ten kurtulmayı amaçlamaktadırlar. ‘Namus Riski’ dışında bölgede yaygın olan diğer bir önemli neden; yirmili yaşlardan sonra evlenmemiş kızların ‘Evde Kalma Riski’ algısıdır. Aileler evde kalma riski ve bununla bağlantılı olarak ya kuma olarak ya da yaşlı birileriyle evlendirilme endişesinden hareketle kızlarını erken yaşta evlendirmektedirler.

KIZLAR EKONOMİK YÜK OLARAK GÖRÜLÜYOR

Egemen ataerkil değer sistemi dışında erken evliliklerin en önemli nedenlerinden biri de bölgedeki ekonomik yapıdır. Bu evliliklerin yaşandığı aileler daha çok yoksulluk ve işsizliğin yüksek olduğu aynı zamanda çocuk sayısının fazla olduğu ailelerdir. Bu ailelerde kız çocukları aileden ayrılacak biri olarak kabul edildiği için bir ekonomik yük olarak görülmekte ve erken yaşta evlilikleri tetiklenmektedir.”