Herkesin "sadece dalgınım" dediği şey aslında bu hastalık çıktı

TİGRİS HABER - Ancak unutkanlık, sizin değil de çevrenizdekilerin endişelenmeye başladığı bir seviyeye ulaştıysa, bu durumu "yaşlılığa" bağlamak yerine ciddiye almanın zamanı gelmiş olabilir.

Türkiye'de her 10 ileri yaş bireyden birini etkileyen demans, çoğu zaman "bunama" olarak geçiştirilen ciddi bir beyin hastalığıdır. Oysa erken teşhis ve doğru yaklaşımla yönetilebilen, hatta tedavi edilebilen türleri bile mevcuttur.

Demans Bir Hastalık mıdır, Yaşlılık mı?

Bu en temel yanılgıyı düzeltmekle başlayalım: Demans, yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Aksine; hafıza, dil, yön bulma ve karar verme gibi zihinsel yeteneklerin ilerleyici bir şekilde kaybedildiği bir hastalık durumudur. Tıpkı "kanser" gibi, demans da tek bir hastalığı değil, farklı nedenlerden kaynaklanan bir grup belirtiyi tanımlayan bir şemsiye terimdir.

Sık Karıştırılan İkili: Demans ve Alzheimer Farkı Nedir?

Halk arasında demans ve Alzheimer sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da aynı anlama gelmezler.

• Demans: Zihinsel işlevlerin bozulduğu genel durumun adıdır (Şemsiye).
• Alzheimer: Demansa yol açan en yaygın hastalıktır (Şemsiyenin altındaki en büyük neden).

Ancak unutulmamalıdır ki, demansın tek sebebi Alzheimer değildir.

Demansın Diğer Yaygın Nedenleri:

• Vasküler Demans: İnme veya damar tıkanıklıkları sonrası beyin hasarına bağlı olarak ortaya çıkar.
• Vitamin Eksiklikleri: Özellikle B12 vitamini eksikliği, geri döndürülebilir zihin kaybına yol açabilir.
• Enfeksiyonlar ve Diğer Hastalıklar: Bazı enfeksiyonlar ve tiroit sorunları da demans benzeri belirtiler gösterebilir.
• Lewy Cisimcikli Demans: Özellikle halüsinasyonların ön planda olduğu bir türdür.
• Frontotemporal Demans: Genç yaşlarda başlayabilir ve öfke nöbetleri gibi kişilik değişiklikleriyle kendini gösterebilir.

Unutkanlığı Ne Zaman Ciddiye Almalı? İşte O Kritik İşaret!

Uzmanların altını çizdiği en önemli belirti şudur: Eğer kendi unutkanlığınızdan çok, yakınlarınız sizin hafıza problemlerinizden endişeleniyorsa, bu bir alarm sinyalidir. Kişinin yaşadığı hafıza kaybının farkında olmaması, hastalığın önemli bir işareti olabilir.

Demansla Mücadelede Umut Veren Gelişmeler ve Korunma Yolları

Karamsarlığa kapılmadan önce, bilimsel verilerin ışığında umut veren gelişmeleri ve kişisel olarak alabileceğimiz önlemleri bilmekte fayda var:

• Tedavi Edilebilir Türler: B12 eksikliği veya tiroit bozuklukları gibi nedenlere bağlı demanslar, altta yatan sorun tedavi edildiğinde düzelebilir.
• Aşıların Rolü: Yapılan araştırmalar, zona aşısının demans riskini %20 oranında azaltabileceğini göstermektedir.
• Akdeniz Diyeti: Zeytinyağı, sebze, meyve, balık ve tam tahıllardan zengin Akdeniz tipi beslenme, beyni ve hafızayı koruyan en güçlü beslenme modellerinden biridir.
• Hafızayı Güçlendiren Gıdalar: Yaban mersini, ceviz, zerdeçal gibi besinlerin zihinsel fonksiyonları desteklediği bilinmektedir.
• Evde Ön Değerlendirme: Doktorunuza danışmadan önce bir fikir vermesi açısından Mini-Cog ve GPCOG gibi basit tarama testleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Unutkanlığı hafife almayın. Eğer kendinizde veya bir yakınınızda ilerleyici bir hafıza kaybı, kafa karışıklığı veya kişilik değişikliği gözlemliyorsanız, doğru teşhis ve yol haritası için mutlaka bir nöroloji uzmanına başvurun. Erken teşhis, yaşam kalitesini korumada atılacak en önemli adımdır. (Kaynak: Türkiye Alzheimer Derneği, 2024)