VİDEO - Krizin gölgesinde Ramazan bereketi

Tigris Haber - Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesi esnafı Ramazan bereketinin çarşıya henüz yeterince yansımadığında hemfikir. Esnaflardan farklı farklı görüşler yansısa da “nerede o eski Ramazanlar” özlemi esnafın ortak görüşü.

Ekonomik kriz, piyasalardaki belirsizlik, döviz kurundaki dalgalanmalar Ramazan sofralarını vurmuş gözüküyor. Ramazandan dolayı çarşı pazar kısmen de olsa hareketlense de ekonomik krizden dolayı alım gücü düşen vatandaş artık tüm ihtiyaçlarını karşılamada yarı yarıya alışverişini azaltmış durumda. Vatandaşın krizden korunma yöntemi “her şeyden az az” şeklinde hayata geçiyor.

Vatandaşın alım gücündeki azalmayı ise en net esnaflar tespit ediyor. Ramazan arifesinde çarı pazarda yoğun bir alışveriş beklenirken, ne evdeki hesap çarşıya ne de çarşıda ki fiyatlar vatandaşın cebine uymuyor.  Yine bir Ramazan hareketliliği ama her şeyde olduğu gibi Ramazanda da gelen gideni aratıyor.

Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinin en kalabalık caddesi olan Gazi Caddesinde Ramazana özgü hafif bir kıpırdanma olsa da esnafın çoğu işlerinin yeterince iyi olmamasından yakınıyor. Ramazanda işer nasıl? Diye sorduğumuzda, en iyimser olanlar bile “idare eder” yanıtını veriyor.

“Sur halkı olmadıktan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmaz”

Suriçi esnaflarından Orhan Güngörmüş, Ramazan hareketliliğine ilişkin şunları söyledi: “Ramazan geldi ama çarşıda pek bir kıpırdama yok. Her hafta sonu olan kalabalık, yani Ramazana özgü bir hareketlilik yok. Henüz Ramazan gelişini belli etmemiş. Geçen yıla oranla bu yılki Ramazan yüzde 50 daha az bir hareketlilik var diyebilirim. Ama Ramazanın ikinci, üçüncü günü her şey daha da netleşir. Tabii hiçbir şey eskisi gibi olmaz. Sur yok, Sur olsaydı hiçbir şey böyle olmazdı. Sur halkı olmadıktan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmaz. Şuan çarşıdaki yoğunluk turistlerden kaynaklı yani onu da Ramazan hareketliliğinden ayırmak gerekiyor. Ama her şeye rağmen inşallah açılır işlerimiz, böyle kalmaz.”

“Vatandaş fakir olsa da Ramazan sofrası zengin oluyor”

Ramazan dolayısıyla çarşı pazarda kısmi bir hareketlilik olduğunu belirten Şeyhmus Saltık,  “Dede mesleğimizdir, 43 yıldır bu işi yapıyoruz. Çarşıda çok şükür bir hareketlilik var ama şu da bir gerçek vatandaşların alım gücü azalmış. Fiyatların yükselmesinden dolayı müşteriye bir kilo yerine yarım kilo satıyoruz. Bu yıl 5 ton Hurma satacağımıza öyle görünüyor ki, iki buçuk ton satacağız. Bu da fiyatların artmasından kaynaklanıyor. Tüm ürünlerde yaklaşık yüzde 35 civarında bir atış söz konusu. Piyasanın genelinde bir bozukluk var. Tabii her şeye rağmen Ramazan’dan dolayı satışlarımız yüzde 25 civarında arttı. Çok şükür Ramazan her yıl bereketini gösteriyor. Diyarbakır’da Ramazan sofraları her zaman zengindir. Vatandaş fakir olsa da Ramazan sofrası zengin oluyor” diye konuştu.

“Vatandaş alışverişini yarı yarıya düşürdü”

Yılmaz Çetiner, Ramazana özgü ürünlerin satışında bir artış olduğunu söyledi. Çetiner, “Ramazan geldi, ister istemez işlerimiz biraz açıldı. Salça, isot, şerbet, meyan kökü satışlarımız Ramazana özgü olarak arttı. Satışlarımız normal günlere göre yüzde 80 arttı diyebilirim. Çarşıda iyi bir hareketlilik var ve bunların birçoğu da dışarıdan gelen turistlerdir. Tabii gıda fiyatlarındaki artış da vatandaşın alım gücünü etkiliyor. Geçen yıl 100 TL ile birkaç poşet dolduran vatandaş bu Ramazanda ancak bir poşet doldurabilir. Vatandaş da buna göre alacağı ürünün miktarını düşürmek zorunda kalıyor, bir kilo alacağına yarım kilo alıyor” ifadelerini kullandı.

“Bu sene durum zor”

Seyyar satıcılık yaparak ekmeğini kazanan Kazım Durmaz, “Her sene Ramazanda çarşı pazarda bir hareketlilik vardı ama bu sene işler o kadar iyi değil. Bu sene durum zor” dedi.

“Eskiye göre iyi değil ama yine de çok şükür”

Mardinkapı esnaflarından Mahmut Ayaz, şunları söyledi: “Eski Ramazanların yoğunluğu yok. Çarşıda bir kalabalık var ama satışa tek tük yansıyor. Tabii her şeye rağmen Ramazan iyidir. Allaha şükür çarşıda bir hareketlilik de var. Eskiye göre iyi değil ama yine de çok şükür. Turistler geliyor, onların da bize faydası var. Bende olmazsa arkadaşımda var, onda yoksa bir başka esnafta var. Bir turist bir çekirdek de satın alsa bunun faydası döne döne hepimizi buluyor. Yani, eskisi gibi olmasa da idare ediyoruz. Allaha hamdolsun.”

“Artık her köşe başında bir zincir marketin şubesi var”

 Peynirciler çarşısı esnafı Basri Yeniş, zincir marketlerden yakındı. Yeniş, şöyle konuştu: “40 yıllık esnafım, diyebilirim ki ömrüm bu caddede geçti. Çarşıda aşırı bir durum yok, idare eder. Yani, hiç yoktan iyidir. Tabii geçen seneye nazaran alışveriş düşüktür. Peynir fiyatları geçen yılla aynı olmasına rağmen yine de satışlarımız düşüktür. Çünkü millette alım gücü yok. Sebze meyve fiyatlarına kıyasla peynir yerinde sayıyor ama yine de satışlarda bir durgunluk var. Diğer Ramazanlara kıyasla bu yıl bir gerileme var. Tabii şimdi devir değişti, artık her yerde her şey var. Önceden peynir, yağ, kahvaltılık için Mardinkapı’ya gelirlerdi ama şimdi böyle bir şey yok. Artık her köşe başında bir zincir marketin şubesi var. Artık eş dost dışında kimse kalkıp buralara gelmiyor. Yani, eski iş ortamı yok.”

“İnsanlar çarşı pazarda sadece dolaşıyor, bakıp geçiyor”

Genç esnaflardan Rıdvan Yaşar şunları söyledi: “Her şey aynı hiçbir değişiklik yok. Millette para kalmamış. İnsanlar çarşı pazarda sadece dolaşıyor, bakıp geçiyor. Hele ki bu Ramazan çok daha sakindir.”

“Bu Ramazan da öncekiler gibi aynı”

Eski Ramazanlarla bu Ramazan arasında bir fark olmadığını söyleyen tek esnaf Hüseyin Yaramışlı, şu ifadeleri kullandı: “Ramazanda işler yüzde 40 arttı diyebilirim. Bu Ramazan da öncekiler gibi aynı.  Kırk yıldır bu sokakta esnafım. Geçmiş Ramazanlarla bu Ramazan arasında bir fark yok.”

Ali Abbas Yılmaz / Özel