VİDEO - Onlar eğleniyor, çocuklar korkuyor!

Tigris Haber- Diyarbakır Valiliği tarafından yasaklanmasına rağmen havai fişek kullanımı sürüyor. Yeni evlenen çiftler için bina aralarında kullanılan havai fişekler doğaya zarar verirken, çocukların da korkmasına neden oluyor. Dicle Üniversitesi (DÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Kılıç, havai fişek kullanımının çocukları ve yaşlıları ciddi bir şekilde etkilediğini söyledi.

Özel günlerde sıklıkla tercih edilen ve gökyüzünde renkli görüntüler oluşturan havai fişeğin, izinsiz, zamansız ve uygunsuz kullanımı korku ve paniğe yol açtığı gibi, can ve mal güvenliği için de tehlike oluşturuyor.

2016 yılında Diyarbakır Valiliği önemli bir karar alarak havai fişek kullanımını yasakladı. Ancak yasağa rağmen havai fişek kullanımı çeşitli etkinliklerde kullanılmaya devam ediliyor. Hava fişekler daha çok düğün törenlerinin ardından kullanılıyor. Gelin ve damadın eve götürüldüğü sırada patlatılan havai fişekler hem çevredeki çocukları korkutuyor hem de doğaya ciddi zarar veriyor.

Kuşlar için çok tehlikeli

Görselliği gün batımından sonra belirginleşen, patlama esnasında basınç, ses ve ışık yayılımı oluştururken, doğaya kükürtdioksit, karbondioksit, karbonmonoksit, asılı partiküller gibi hava kirleticilerin yanı sıra lityum, potasyum, sülfür, manganez, sodyum, alüminyum, demir tozları, strontiyum ve baryum gibi birçok ağır metalin salınımına neden olan havai fişeğin olumsuz etkilendiği canlılar arasında kuşlar da yer alıyor.

Diyarbakır'daki Dicle Vadisinde ve çevre illerde 1984 yılından bu yana göçmen kuşlar üzerine çalışmalar yürüten Dicle Üniversitesi (DÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Kılıç, havai fişeklerin kuşlar üzerindeki etkisine ilişkin, açıklama yaptı.

Tigris Haber’e konuşan Prof. Dr. Kılıç, kuşların göç yolları açısından Anadolu'nun önemine işaret ederek, özellikle Afrika'da yaşayan ve kışı geçiren türlerin ilkbaharda Nil vadisi boyunca Ortadoğu ülkelerinden geçerek Akdeniz kıyılarından Türkiye'ye ve Anadolu kıyılarına giriş yaptığını anlattı.

"Bunların büyük bir kısmı Avrupa'ya giderler. Burada yırtıcılar, leylekler ve diğer su kuşları görülür." diyen Kılıç, rotaları üzerinde geceleri konaklayan göçmen kuşların, patlatılan havai fişeklerden olumsuz etkilendiğini bildirdi.

"Göç döneminde engel olmamız lazım’

Kılıç, sözlerini şöyle sürdürdü, "İstanbul boğazı göçmen kuşlar için çok özel bir yerdir. İstanbul'da oldukça fazla havai fişek kullanılır. Kuşlar da özellikle İstanbul boğazını tercih ederler. Bu nedenle İstanbul civarındaki havai fişekler kuşların göç yollarını olumsuz etkiler. Havai fişekler kuşların göç yolları üzerinde olumsuz etkiye sahip. Hayvanlar gürültüden ve rahatsız edici unsurlardan uzak durmak isterler. Doğal yolları bozulduğu zaman, popülasyonları ve sayıları olumsuz etkileniyor. Yaralanmalar ciddi boyutta. Yavrular ve anaçlar birden bire panik havasından dolayı kötü etkilenir. Sağa sola çarpmaları bunların yaralanması demektir. Yaralanmalar genellikle ölümle sonuçlanıyor. Bu nedenle bu gibi faaliyetlere engelleme ve kısıtlama getirmemiz lazım. Havai fişeklerin atılmasını en azından göç dönemlerinde engellememiz lazım."

"Kuşları rahatsız etmeye kimsenin hakkı yok’

Kılıç, Türkiye'nin biyolojik çeşitlilik bakımından kıta özelliği gösterdiğine, Türkiye'de 500 civarında kuş türü gözlemlendiğine ve bu türlerin soylarının devamlılığının önemine dikkati çekerek, bu konudaki tehlikelerden birinin havai fişek kullanımı olduğunu vurguladı.

"Doğal türler tabiatta olmayan havai fişeklere tepki veriyor. Özellikle göçmen türler üzerinde olumsuz etkisi var. Göç dönemini ikiye ayırıyoruz. Türkiye'de ilkbahar ve sonbahar göçleri yaşanmaktadır. Şubat sonu ile nisana kadar devam eden ve aynı şekilde bunun geriye dönüşü vardır. Özellikle hazirandan itibaren ağustos sonuna kadar ve eylül başına kadar aksi yönden göçler vardır. Bu türler üremelerini tamamlar, yavrularını büyütür." ifadelerini kullanan Kılıç, kuşları rahatsız etmeye kimsenin hakkı olmadığını aktardı.

Çocuklar ve yaşlıları ciddi şekilde etkiliyor

Bölge kültüründe havai fişek kullanımının olmadığını belirten Kılıç, “Kuş türlerinin yanı sıra bu olay insanlarımızı da ciddi bir şekilde etkiliyor. Özellikle çocuklar ve yaşlılar da olumsuz etkiler yaratıyor. Komşumuzda yas ve taziye varken, abartılı eğlence yapmamın kültürümüzde yeri yoktur. Tabi ki eğlenmeliyiz bunlar normal şeyler. Ancak bunu yaparken komşumuzu ve mahalle sakinlerimizi rahatsız etmemeliyiz. Havai fişek bizim kültürümüzde yok. Havai fişeklerin büyük bölümü ithal edilerek ülkemize getiriliyor. Bunlar kimyasal bırakıyor doğaya, insan sağlığı için çok tehlikeli. Bu konuda daha hassas olmamız lazım. Yetkililerin bu anlamda almış olduğu yasak kararı doğrudur. Umarım denetimler artar” dedi.