Diyarbakırlı iş insanları KİK’e başvurdu: Kanuna aykırı ihale iptal edilsin

Diyarbakır’da ‘adrese teslim’ ihaleyle gündeme gelen Karayolları 9. Bölge Müdürlüğünün sessizliği tepki toplamaya devam ediyor.  

Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü, geçtiğimiz hafta kentte siyasilerin ve STK’ların tepkisine neden olan yol yapım ihalesini 21 B kapsamına alarak Elazığ firmasına verdi. Aciliyet gerektiren bir durum olmamasına rağmen ihalenin bu şekilde verilmesi tepkiye neden olmuş, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Ticaret Borsası ve DİSİAD açıklama yaparak, acileyet ve kamu menfaati bulunmayan 150 milyonluk ‘adrese teslim’ ihalelerin iptal edilmesini talep etmişti.

Kış ortasında yapılan ihalenin iptali için Diyarbakır firmaları harekete geçti. Ankara’da yoğun mesai harcayan Diyarbakırlı iş insanları KİK’e başvurdu.

Kamu İhale Kurumu’na verilen şikayet dilekçesinde,  “30.12.2019 tarihinde Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’ nünce yukarıda kayıt numarası yazılı ihale, ilan edilmeksizin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 21. Maddesi 1. Fıkrasının (b) bendi kapsamında “Pazarlık Usulü” ile ihale edilmiştir.

•Anılan ihale neticesinde 154.890.952,66 TL yaklaşık maliyeti bulunan ve 114.937.690,33 TL sınır değeri olan işe ilişkin olarak 8 firma teklif kullanmış, neticeten %20,29 tenzilat oranı ile iş 123.456.789,00 TL ile davetli ve istekli firma üzerine bırakılmıştır. (EK-1)

•30.12.2019 tarihinde pazarlık(davetiye) usulü ile ihalesi yapılan Diyarbakır-Mardin yolu mevcut durumda bölünmüş yol olarak asfalt betonu seviyesinde trafiğe açık olup, mevcut yolda trafik akışının sağlıklı işlediği ve olumsuzluk yaratan herhangi bir fiziki durumun (heyelan, sel tehlikesi, yol sathında ciddi bozulmalar, çökme ve bozulmalar) olmadığı aşikardır. Pazarlık usulü ile yapılacak ihaleler ile ilgili kanunun 21. Maddesi gereği idarelerin ve/veya kamu kuruluşlarının pazarlık usulü ile ihale yapma koşulları açıktır. Söz konusu işin ilgili kanun maddesine göre pazarlık(davetiye) usulü ile ihale edilmesini gerektirecek hiçbir gerekçesi bulunmamaktadır. Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan uygulama söz konusu yasaya aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca söz konusu ihale 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 5. Maddesinde yer alan idarenin sorumlu olarak tutulduğu temel ilkelere aykırılık teşkil etmekte olup saydamlık, güvenirlik, eşit muamele ve rekabet ilkeleri göz ardı edilerek tertib edilmiştir. Bahsi geçen tüm bu konulardan özetle Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü tarafından 30.12.2019 tarihinde pazarlık(davetiye) usulü ile ihalesi yapılan Diyarbakır-Mardin devlet yolu yapım işiyasanın ilgili maddeleri ihlali ile birlikte kamu yararını gözetmeksizin oluşabilecek rekabetin önlenerek çok daha yüksek fiyatlarla ihale edilmesine sebep olması ile kamu zararı yönünde işlem tesis etmiştir. Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü ve idarecileri ihaleye fesat karıştırarak, oluşacak rekabeti önleyip kamu zararına sebep olarak, görevi kötüye kullanarak devleti ve kamuyu zarara uğratacak iş ve işlemler yapmıştır.

•Dilekçeye konu ihalenin abesle iştigal fiyatlandırılması durumu, kamu zararının aleniliği ve ihale usul yöntemi bölgede benzer iş kapsamında ciddi yerleşik yatırımları bulunan asıl yeterlilik sahibi davet edilmeyen firmaların, sivil toplum kuruluşlarının ve basının tepkisi ile karşılaşmıştır. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odasıncaihaleye ilişkin konunun takipçisi olacaklarını beyanla basın açıklaması gerçekleştirilmiştir. (EK-2)  Diyarbakır Valiliği de konuya ilişkinhaberdar edilmiştir. (EK-3) Bölgesel yerel basın dinamiklerincehaberler yapılmıştır. (EK-4) Anılan ihaleye ilişkin olarak gün be gün yapılan haberlerin sayısı artmakta, tepkiler çoğalmaktadır.

•Anılan yapım işine ilişkin olarak4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 21. Maddesinde düzenlenen“Pazarlık Usulü” nün kullanılması Kamu İhale Kanunu ve Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere ilgili bütün yasal mevzuatlara aykırılık teşkil etmektedir. “Pazarlık Usulü” ne ilişkin olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun açık ve sarih 21. Madde hükmü göz ardı edilerek Karayolları 9. Bölge Müdürlüğünce yasa maddesine açıkça aykırı hareket edilmiştir.

•Yasa maddesinin “a)” bendinde de belirtildiği üzere dilekçeye konu ihalenin evvelce açık ihale usulü veya belirli istekliler arasında ihale usulü ile ihalesi yapılmamıştır. Her iki ihale usulü yapılmadan direkt olarak Pazarlık usulünün seçilmesi ve uygulanması açıkça yasa maddesine aykırıdır.

İlgili yasa maddesinin “b)” bendinde yer alan olağan üstü ve beklenmedik hiçbir durum somut ihale için geçerli değildir. Anılan ihaleye ilişkin olarak doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikeleri bulunmamaktadır. Can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilik arz edecek hiçbir durum mevcut değildir. Yapım tekniği açısından özellik arz eden veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması durumları da somut ihale ile birlikte değerlendirilebilecek durumlar değildir.

Ayrıca anılan yasa maddesinin “c, d, e, f” bendlerin de yer alan; savunma ve güvenlikle ilgili özel bir durum, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi durumlarının da ilgili ihale ile örtüşmediği ortadadır.

•Firmamız ve bölgede yeterliliği bulunan diğer ilgili firmalar tarafından yasal haklar çerçevesinde hukuki süreç başlatılarak kanun, idari mevzuatlar ve idari yargı ilkeleri ile bağdaştırılamayan ihaleye ilişkin olarak suç duyurusunda bulunulmuş ve diğer idari başvurular gerçekleştirilmiştir.

Bu kapsamda; Diyarbakır Valiliği’ne 31.12.2019 tarih ve 84099 sayı numaralı (EK-5), Karayolları Genel Müdürlüğü’ne 31.12.2019 tarih ve 336304 sayı numaralı (EK-6), Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na 31.12.2019 tarih ve 75204 sayı numaralı (EK-7)idari başvurular gerçekleştirilmiştir.

İhale kapsamında suç duyurusuna binaen Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının 2020/90 Soruşturma numaralı dosyası ile soruşturma başlatılmıştır. (EK-8)

İşlemi tesis eden idare olan Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü’ne ise 31.12.2019 tarih 336031 sayı numaralı başvuru gerçekleştirilerek, hukuka ve idare temel ilkelerine aykırı işbu ihalenin iptal edilmesi talebinde bulunulmuştur. (EK-9)

•İhaleyi gerçekleştiren Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü, kurumun diğer bölge müdürlükleri ile kurumun genel müdürlüğü nezdinde gerçekleştirilen yüzlerce ihaleden farksız olan somut ihaleye konu iş için4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 19. Ve 20. Maddelerinde düzenlenen Açık ihale usulü ile veya Belirli istekliler arasında ihale usullerinin tercih edilmemesi bariz hukuka aykırılık olarak değerlendirilmelidir.Kamu İhale Kanunun temel usulleri olan Açık ihale usulü ile Belirli istekliler arasında ihale usullerinden uzaklaşılarak istisnai usul olan Pazarlık usulünün tercihi kanunun madde gerekçeleri, ruhu ve temel ilkeleri ile bağdaşmaz vaziyettedir.

•Teknik açıdan değerlendirme ile iş kendisinde bırakılan davetli ve isteklinin 123.456.789,00 TL(rakamlar 1'den 9'a kadar sırayla yazılarak teklif hazırlanmış) ile teklifte bulunması durumu karşısında işbu teklif miktarı dikkate alınarak matematiksel olarak işin birim fiyat usulü ile tekliflendirilmesi güç ve olanaksızdır.

 İşin anahtar teslim(götürü bedel) olarak tekliflendirildiği varsayımı karşısında bile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 21. Maddesi 1. Fıkrasının (b) bendi kapsamında “Pazarlık Usulü” ile ihale edilmiş olması imkansızdır. Çünkü anahtar teslim(götürü bedel) teklif usulü ile tekliflendirmede uygulama projelerinin hazırlanması gerekmekte ve bu durumda ise bir hayli süre gerekmektedir.Uygulama projeleri hazırlanması için bir süre varsa bu ihalede ivedilikten bahsedilemez. Kanunun 21. Maddesinin 1. Fıkrasının (b) bendi ise hem ani ve beklenmeyen hal veya idare tarafından öncedenöngörülemeyen olayların ortaya çıkmasını hem de bu nedenlerden dolayı ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olmasını şart koşmuştur. Kamu İhale Kanunubu iki şartın bir arada bulunmasını ve iki şartın birbirleri arasındaki sebep-sonuç ilişkisinin varlığını şart koşmuştur. İhalenin anahtar teslim(götürü bedel) usulü ile tekliflendirilmesi halinde uygulama projelerinin yapılmasının zorunluluğundan mütevellit zamana ihtiyaç olduğu ve Kanunun 21. Maddesinin 1. Fıkrasının (b) bendi uyarınca ihalenin ivedi olarak yapılması gerekliliği karşısında çelişkili bir durum ortaya çıkmaktadır. Neticeten her iki teklif usulü değerlendirildiğinde dahi anılan ihalenin somut teklifleri karşısında kanunun 21/1-b kapsamında değerlendirmesinin kanuna açıkça aykırı olduğu görülmektedir.

Yukarıda yer alan değerlendirmeler çerçevesinde dilekçeye konu ihale ve iş, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 5. Maddesinde yer alan idarenin sorumlu olarak tutulduğu temel ilkelere aykırılık teşkil etmektedir. Saydamlık, güvenirlik, eşit muamele ve rekabet ilkeleri göz ardı edilerek tertib edilen ve uygulanan işbu ihalenin temel ilkeler dikkate alınarak iptali zaruret oluşturmaktadır.  Somut ihale süreci ve işin kapsamı dikkate alınarak açıkça kanuna ve kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkiliyeti sebebiyle dilekçeye konu ihalenin iptali gerekmektedir. Açıklamalarımız doğrultusunda dilekçemiz gereğini arz ve talep ederiz” denildi.