GİYAV: ‘2015 yılında 6418 çocuk hak ihlaline uğramıştır’

Ali Abbas YILMAZ

Çocukların en çok yaşadığı hak ihlali 474 çocukla trafik kazaları olurken, 324 çocukla göç ve 210 çocukla gıda zehirlenmeleri ihlali oldu.

Diyarbakır’da Göç ve İnsani Yardım Vakfı (GİYAV) 2015 yılının çocuk hak ihlali raporunu açıkladı. Diyarbakır Yenişehir Galeria’daki Vakıf binasında dün yapılan basın açıklamasıyla paylaşılan çocuk hak ihlali raporunu Yönetim Kurulu üyesi Selvi Tunç okudu.

Göç ve İnsani Yardım Vakfının (GİYAV) hazırladığı 2015 yılı çocuk hak ihlali raporunda çocuk hak ihlallerinin her yıl arttığı belirtilirken bu artış ise, “ … Mevcut hukuk sisteminin çocuklara dönük yapılan hak ihlallerine çözüm olmaması olarak görmekteyiz”  şeklinde değerlendirildi.

Göç ve İnsani Yardım Vakfı nın çocuk hak ihlalleri raporunun satır başları ise şöyle:

‘Mevcut Hukuk Sisteminde çocuklar savunmasız ve korumasız bırakmıştır’

Mevcut Hukuk Sistemi; uygulayıcıların geleneksel zihniyeti, kanunların yetişkin merkezli bakış açısıyla oluşturulması ve altyapı sorunları ile birleşerek çocuklar savunmasız ve korumasız bırakmıştır. Uygulamalara bakıldığında Çocuk Hakları Sözleşmesinin Kabulü, Çocuk Koruma Kanunu ve Çocuk Mahkemeleri, hukuk sistemine yapılmış kötü bir makyajdan öteye geçememiştir.

Zorunlu göçten en çok çocuklar etkileniyor

Özellikle zorunlu göç sonrası gerek göç veren gerekse göç alan bölgelerde oluşan, sosyal adaletsizlik, insan hakları ihlalleri, yoksulluk gibi sorunlar tüm toplumda ağır bir travmaya yol açmıştır. Bu olumsuz koşulların sonucunda insanların yaşamlarında büyük bir çöküntü yaşanmış ve bundan en çok en savunmasız ve en dezavantajlı grup olan çocuklar etkilenmiştir.

‘2015 yılında 6418 çocuk hak ihlaline uğramıştır’

Yaptığımız raporlama neticesinde 2015 yılında 6418 çocuk hak ihlaline uğramıştır. Bu ihlaller sonucunda 703 çocuk yaşamını yitirmiş, 1081 çocuk yaralanmış, 3897 çocuk çocuğa özgü adalet sisteminden yararlanması gerekirken yararlanamamıştır. Yine 416 çocuk çeşitli nedenlerden hak ihlaline maruz kalmıştır. Cinsiyet dağılımına göre ihlalden etkilenen kız çocuk sayısı 430, erkek çocuk sayısı 974, cinsiyeti bilinmeyen çocuk sayısı ise 5013'tür.

Çocukların en çok hak ihlaline uğradığı alan trafik kazaları

Çocukların uğradığı ihlal türlerine bakıldığına çocukların 2015 yılında maruz kaldığı hak ihlali türleri ve sayıları şöyledir; Erken Zorla Evlilik:14, Cinsel İstismar:59, Aile içi Şiddet:16, Akran Şiddeti:57, Çocuk Cinayetleri:6, Ev Kazaları: ll, Trafik Kazaları:474, Yangınlar:71, Soba Zehirlenmeleri:34, Gıda Zehirlenmeleri:210, Elektrik Çarpması:9, İşyeri Kazaları:5, Ebeveyn ihmali:387, Gözaltı:120, Tutuklama:69, Ceza:2405, İşkence Ve Kötü Muamele:31, Silahlı Çatışma Ortamında Çocukların Korunması:153, intihar:24, Kayıp:90, Uyuşturucu: ll, Bireysel Silahlanma Sonucu Yaşam Hakkı ihlali:49, Doğal afet:10, Göçmenler:324, Boğulma:168, Yetişkin Şiddeti:18, Diğer:159. Yine 2015 yılında yabancı uyruklu çocuklar da Türkiye'de hak ihlaline maruz kalmıştır. Yabancı uyruklu çocuk sayısı 319 dur. Bunun 282'si Suriyeli çocuklardır.

Göç ve insani Yardım Vakfı olarak; gerek devlet gerekse sivil toplum örgütlerine şu talepleri ve önerileri sunmaktayız;

1.Türkiye Cumhuriyeti Anayasa ve yasaları Çocuk Hakları Sözleşmesiyle uyumlu hale getirmelidir. Çocuğa yönelik şiddet ve çocuk intiharlarına ilişkin geniş ölçekli araştırmalar yapılarak gerekli önleyici mekanizmalar oluşturulmalıdır.

2.Çocuk yaşta zorla evliliklerin önlenmesi ve bu kapsamda BM Çocuk Hakları Komitesi'nin tavsiyeleri ışığında, çocuk koruma mekanizmalarının oluşturulması için tüm tedbirler ivedilikle alınmalıdır.

3.Medeni Kanun'un 124 maddesi değiştirilmeli ve aile rızası ile 18 yaş altındaki çocukların evlendirilebilmesi yasaklanmalıdır.

4.Din adamlarının 18 yaş altındaki çocukların dini nikâhlarını kıymalarına cezai müeyyide getirilmelidir. Çocuk hakları ihlallerinin gerçekleştiği konularda önleyici tedbirler ve desteklere öncelik verilmeli, ihlallerin önlenmesinde tek yöntem olarak ailelerin cezalandırılması kullanılmamalıdır.

5.Engelli çocukların eğitim, sağlık ve sosyal süreçlerden en yüksek düzeyde yararlanabilmesinin önünü açacak düzenlemelerin ilgili sivil toplum örgütleriyle işbirliği yapılarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

6. Sokakta çalışan çocuklar sorununun Çocuk Hakları Sözleşmesi kapsamında, ailelere de gerekli destekler sağlanacak şekilde çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

7. Silahlı Çatışma Ortamında Çocukların Korunması Hakkı çerçevesinde ilgili kurumlar "Çocuğun Yüksek Yararı" ilkesine uygun olarak gerekli tedbirleri almalıdır.

8.Devletin Çocuk Hakları Sözleşmesindeki çekinceleri kaldırarak, anadilde eğitim başta olmak üzere, çocukların toplumsal süreçlere katılımlarının önündeki engellerin kaldırılması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

9.Özellikle Sınır Bölgeleri dışında kalan alanlardaki Kara Mayınları temizlenmeli; temizleme sürecinde gerekli işaretlemeler ve Mayın Risk Eğitimleri yapılmalıdır, işaretleme ve eğitimler risk gruplarının anadillerinde yapılmalıdır.