Mahkeme DEDAŞ’ın eziyetine dur dedi!

Danıştay 10. Dairesi, Bakanlar Kurulu’nun elektrik borçları bulunan çiftçilere tarımsal destekleme primlerine bloke konulması yönündeki kararını iptal etti.

Diyarbakır’ın Yenişehir Ziraat odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu ve eşi Hava İskenderoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, çiftçilerin elektrik dağıtım şirketine olan borçlarının tarımsal destekleme primlerinden kesilmesini olanaklı kılan kararını dava etti. Danıştay 10. Daire’de görülen davada mahkeme heyeti oy çokluğu ile Bakanlar Kurulu kararını hukuka aykırı bularak iptal etti.

Elektrik dağıtım şirketine borcundan dolayı tarımsal desteklemeleri bloke edilen binlerce çiftçinin yüzünü güldüren bu karara ilişkin, İskenderoğlu, “Dicle Elektriğin çiftçilere karşı yaptığı hukuksuzluk, zorbalık tescillendi. Çiftçilerin tarımsal destekleme primlerine bloke koymak, hukuksuzluktu, zorbalıktı ve buna adalet gereken cevabı verdi. Bölgede 6 ilde elektrik dağıtımı yapan Dicle elektrik A.Ş. dışında Türkiye’de böyle bir uygulama yok.  Hak yerini buldu. Adalet, söz konusu hukuksuzluğa geçit vermedi. Hukuk kazandı, zorbalık kaybetti.”diye konuştu.

Danıştay 10.Dairesi, 22/02/2017 tarih ve 29987 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tarımsal Sulamaya İlişkin Elektrik Borcu Bulunan Çiftçilere bu borçlarını ödeyinceye kadar 2017 yılında Tarımsal Destekleme Ödemesi yapılmamasına ilişkin 2017 numaralı Uygulama Tebliği ile tebliğin dayanağı olan 25/04/2016 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 2’inci maddesinin 4’üncü fıkrasını, yetki yönünden açıkça hukuka aykırı bularak iptal etti.

Diyarbakır’ın Yenişehir Ziraat odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı’na açmış olduğu davayı kazandı.

Danıştay 10. Daire’nin, çiftçilerin destekleme primlerine bloke konulmasına dayanak yapılan Bakanlar Kurulu kararını hukuka aykırı bularak iptal etmesi, elektrik borçlarından dolayı tarımsal desteklerini alamayan binlerce çiftçinin yüreğine su serpti.

“Hukuk kazandı, zorbalık kaybetti”

Danıştay 10. Daire’nin çiftçiler lehine verdiği kararı değerlendiren Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu, elektrik dağıtım şirketine borcundan dolayı tarımsal desteklemeleri bloke edilen binlerce çiftçinin yüzünün güldüğünü belirterek, “Dicle Elektriğin çiftçilere karşı yaptığı hukuksuzluk, zorbalık tescillendi. Çiftçilerin tarımsal destekleme primlerine bloke koymak, hukuksuzluktu, zorbalıktı ve buna adalet gereken cevabı verdi. Bölgede 6 ilde elektrik dağıtımı yapan Dicle elektrik A.Ş. dışında Türkiye’de böyle bir uygulama yok.  Hak yerini buldu. Adalet, söz konusu hukuksuzluğa geçit vermedi. Hukuk kazandı, zorbalık kaybetti.”diye konuştu.

Çiftçinin elektrik borcunun destekleme primlerinden kesilmesine hukuken olanak yok

Danıştay 10. Daire’nin, çiftçiler lehinde aldığı kararında Anayasa’nın 12. Maddesine atıfta bulunularak, şu ifadelere yer verildi: “Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla düzenleme yapabilir.

Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının yasal dayanağı olarak belirtilen 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 19. Maddesinde,

Tarımsal destekleme araçları belirlenmiş; yapılacak destekleme ödemleri konusunda, Bakanlar Kuruluna idari düzenleme yapma yetkisi tanınmıştır.

Anılan idari düzenleme yetkisi, destekleme ödemelerinin Usul ve esaslarını belirlemeyle sınırlı bir yetkidir. Bakanlar Kurulunun anılan düzenleme yetkisini kullanmak suretiyle yere veya yanlışlıkla yapılan tarımsal destekleme ödemlerinin geri alınması veya çiftçilerin destekleme ödemelerinden mahsubunu öngörebilecekleri açıktır. Ancak yasayla yetki tanınmaması Bakanlar Kurulu’nun görev ve hizmet alanıyla doğrudan ilgili olmaması karşısında; Bakanlar Kurulu’nun, tarımsal sulamaya ilişkin abonelik sözleşmesinden veya kaçak kullanımdan kaynaklanan elektrik borçlarının, çiftçilere yapılacak destekleme ödemelerinden mahsubu yolunda düzenleme yapmalarına hukuken olanak bulunmamaktadır.”

Elektrik borcu özel hukuka tabi

 Çiftçilerin dağıtım şirketine olan elektrik borçlarının ‘kamu alacağı tahsil usulüne’ tabi olmadığının ve özel hukuk hükümlerine tabi olduğunun belirtildiği kararda, “Esasen çiftçilerin tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borçları bulunup bulunmadığının sadece elektrik dağıtım şirketinin bildirimiyle yetinilerek tespit edilemeyeceği de açıktır. Abonelik sözleşmesi veya kaçak kullanımdan kaynaklı elektrik borçlarının varlığının, çiftçilerin muvafakati ya da elektrik dağıtım şirketinin başvurusu üzerine adli yargı kararı ile belirlenmesi hukuki bir zorunluluktur. Zira abonelik sözleşmesi veya kaçak kullanımdan kaynaklanan çiftçilerin elektrik borçları kamu alacağı tahsil usulüne tabi olmayıp, özel hukuk hükümlerine tabidir.” denildi.  

Çiftçilerin destekleme primlerine bloke konulması hukuka aykırı

Danıştay 10. Daire’nin oy çokluğu ile alınan kararında çiftçilerin elektrik borçlarının tarımsal desteklemelerinden kesilmesini olanaklı kılan Bakanlar Kurulu kararının iptali şöyle değerlendirildi: “Sonuç olarak, elektrik borcu bulunan çiftçilerin bu borçlarını ödememeleri durumunda, 2017 yılında bu çiftçilere yapılması gereken tarımsal destekleme ödemelerinin, bu elektrik borçlarına mahsup edileceğine ilişkin düzenleme getiren dava konusu Tarımsal Sulamaya İlişkin Elektrik borcu bulunan çiftçilere bu borçlarını ödeyinceye kadar 2017 yılında tarımsal destekleme ödemesi yapılamamsına ilişkin 2017/14 numaralı uygulama tebliği ile tebliğe dayanak alınan 25/04/2016 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 2’inci maddesinin 4’üncü fıkrası yetki yönünden açıkça hukuka aykırıdır.

Açıklanan nedenlerle;

1. 2/04/2017 tarih ve 29987 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren tarımsal sulamaya ilişkin elektrik borcu bulunan çiftçilere bu borçlarını ödeyinceye kadar 2017 yılında tarımsal destekleme yapılmamasına ilişkin 2017/14 numaralı Uygulama Tebliği’nin İPTALİNE,
2. 25/04/2016 TARİH VE 2016/8791 SAYILI Bakanlar Kurulu Kararının Maddesinin 4. Fıkrasının İPTALİNE,

Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 12/06/2019 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi.”

Dicle Elektrik: Bloke konulmuyor

Güneydoğu’da 6 ile dağıtım hizmeti veren Dicle Elektrik’ten yapılan açıklamada, Danıştay 10. Dairesi’nin iptal ettiği Bakanlar Kurulu Kararı ile uygulama tebliğinin yürürlükte olmadığı belirtildi.

Açıklamada, “Söz konusu karar 2016 yılında yapılan tarımsal faaliyetlerle ilgili olarak çiftçilere 2017 yılında devlet tarafından ödenen desteklemelere bloke konulmasıyla ilgilidir. Bahse konu Bakanlar Kurulu kararı ve uygulama tebliği yürürlükte olmadığından böyle bir çiftçinin destekleme primine bloke koyma tarzında uygulamamız da söz konusu değildir” denildi.

Açıklamada ayrıca DSİ Genel Müdürlüğü’nün “Tarımsal Sulamaya İlişkin Vadesi Geldiği Halde Ödenmeyen İşletme Ve Bakım Ücreti Veya Su Kullanım Hizmet Bedeli İle Elektrik Enerjisi Borcu Bulunan Çiftçilerin Borçlarının Tarımsal Destekleme Ödemelerinden Mahsuben Alınmasına İlişkin Tebliğin’’ uygulamada olduğu kaydedildi.

Ali Abbas Yılmaz / Özel