Yoksulun sofrasına peynir artık lüks

Peynirciler çarşısında esnaflarından Rıdvan Yaşar ile sabah kahvaltılarının olmazsa olmazı olan peyniri konuştuk. Eskiden teneke teneke peynir alan vatandaşın artı yarım kilo 1 kilo peynir ile yetinmek zorunda kaldığını belirten esnaf Yaşar, eskisi gibi köylerde peynir üretimi yapılmadığına da dikkat çekti.

İşlerinin eskisi gibi gitmediğinden yakınan esnaf Yaşar, "Eskiden burası peynirle dolu olurdu. Gelen müşteri peyniri bidonla, tenekeyle alırdı. Eskiden kışlık alıyorlardı. Şimdi ancak haftalık alabiliyorlar. Burasını görüyorsun, burada eskiden müşteri kaynıyordu. Şimdi ise akşama kadar müşteri bekliyoruz. Eskiden peynir yetiştiremiyorduk. Şu an ise müşteri geliyor ve yarım kilo bir kilo ancak alıyor."diye konuştu.

Peynir, yoksulun sofrasında lüks

Diyarbakır’da peynir denince insanların aklına Balıkçılar Başından Mardin Kapıya doğru yürüyünce Peynirciler Pazarı akla gelirdi. İnsanların çoğu eğer köylerden getirtmemişse ihtiyaçlarını burada karşılardı. Peynirciler pazarının müşterisi genelde çok olurdu. Pazarın son zamanlarda bu müşterilerinin çoğunu kaybettiği görülüyor. Kaybetti derken başka bir yerden ihtiyaçlarını karşılamak için gitmiş değiller. Müşteri kaybı, alım gücünün düşmesiyle ilgili. Yani, vatandaşın cebinde parası olmadığı için buralara eskisi gibi uğramıyor.

Hayvancılıkla uğraşanların sayısı azaldı

Vatandaş, sabah kahvaltısının temel gıdası olan peyniri sofrasına daha az getiriyor, daha idareli tüketiyor. Çünkü eskiden olduğu gibi bidonla veya tenekeyle evde peynir bulundurmak yoksul için artık çok lüks oldu. Peynir fiyatları bir önceki seneye göre fiyatları çok arttı. Peynir pazarında sorduğumuz birçok dükkân sahibi bunun nedenini pazara eskisi gibi peynirin gelmediği söyledi. Peynir gelmemesinin en büyük nedeni olarak da köylünün artık eskisi gibi hayvancılıkla uğraşmadığını, çünkü hayvancılıkla uğraşmanın da çok maliyetli hale geldiğini, hayvancılıkla uğraşanların bir kısmının ise bu işten vazgeçtiğini, bir kısmının da sadece kendi ihtiyacı için beslediğinden pazara gelen ürünün azalmasından dolayı piyasada fiyatların arttığını söylüyorlardı. Hatta önümüzdeki günlere bu fiyatların daha da artacağını tahmin etmek hiç de zor değil.

Peynirciler çarşısında dükkan sahibi Rıdvan Yaşar’a sorduk.

Eskiden teneke teneke peynir alanlar artık kilo işi alıyor

Peynir fiyatları geçen seneye göre bayağı arttı bu konuda neler söylemek istersiniz?

Peynir fiyatlarının artması hayvancılıkla ilgilidir. Eskiden bir köylü 200 koyun keçi beslerken bu sayı şimdi 20 -30 başa kadar geriledi. Yani, köylüde iş daha çok kendi yoğurt peynir ihtiyaçlarını karşılamaya döndü. Kendi ihtiyaç fazlası olmadığı için de piyasaya sürümü azaldı. Eskisi gibi pazara ürün gelmeyince fiyatlar da ister istemez artıyor. Artık hayvancılıkla uğraşmak gittikçe maliyetli olduğu için, uğraşanların emeğini kurtarmıyor. Bu yüzden hayvancılık işiyle uğraşanların sayısında gittikçe azalma zar. Uğraşanlar da beslediği hayvan sayısını azaltıyor. Bu yüzden piyasanın talebini karşılayacak peynir üretilemiyor. Eskiden burası peynirle dolu olurdu. Gelen müşteri peyniri bidonla, tenekeyle alırdı. Eskiden kışlık alıyorlardı. Şimdi ancak haftalık alabiliyorlar. Burasını görüyorsun, burada eskiden müşteri kaynıyordu. Şimdi ise akşama kadar müşteri bekliyoruz. Eskiden peynir yetiştiremiyorduk. Şu an ise müşteri geliyor ve yarım kilo bir kilo ancak alıyor. İki baş peynir zaten bir kilo yapıyor. İnsanlar neredeyse haftalık alabiliyorlar. Gelen birçok müşteri sadece fiyatı sorup almadan gidiyorlar. Daha önceden kilosu 18- 20 liradan sattığımız peynir şu an 35 liraya yükseldi. Böyle giderse kışa doğru fiyatlar daha da artacak.

Peynir neredeyse vatandaşa lüks

Vatandaşın pazara gelip sadece tezgâhlara bakıp alamadan gitmesi nasıl bir duygu?

Çok kötü bir şeydir. Evde peynir yok. Çocukların sabah kahvaltısında önlerine konacak peynir yok. Bir insan için çok kötü bir durum. Bizde üzülüyoruz. Alım gücü olmazsa vatandaş ne yapsın. Ancak bakıp bakıp gidiyor. İnsanların cebinde para yok. Peynir neredeyse vatandaşa lüks hale geliyor.

Peynircilerin durumu kötü ama halkın durumu daha da kötü

Burası eskiden müşterisi çok olan bir yerdi?

Baksana kaç dükkân kapalı. Müşteri var mı? Eskiden 70 dükkân vardı, hepside açıktı ve iş yapıyordu. Şu an baksan 20 dükkân ya var ya yok. İnsanlar bakıp geri gidiyor. Peynircilerin durumu kötü ama halkın durumu daha da kötüdür.

Özel Haber: Mümin Ağcakaya