Ermenilere ait mülkler üzerinde kaçak yapı!

İlyas AKENGİN

 Diyarbakır’daki Surp Gragos Ermeni Kilisesi Vakfı, bir süre önce kendilerine ait olan 197 mülkün iadesi için talepte bulundu. Vakıfa sadece 17 mülk iade edildi. Yapılan çalışmaların ardından bu sayı 35’e çıktı. Ancak 1900’lü yıllarda bölgede yaşayan Ermenilere ait olduğu tescillenen mülklerin üzerinde kaçak yapı ve kamu binaları olmasından ötürü binaların tahsisinde sıkıntılar yaşanıyor.

24 Nisan 1915 olaylarının ardından başlatılan ‘soykırım’ tartışmaları devam ederken, Diyarbakır’da Ermeni cemaatini kızdıracak bir gelişme yaşandı. Diyarbakır'da 1915'ten sonra uzun süre kullanılmadığı için harabeye dönüşen Sur ilçesindeki tarihi Surp Gragos Ermeni Kilisesi'nin onarımı için 2009 yılında yapılan restorasyon sırasında bazı mülklerle ilgili Ermenice yazılı envanterler çıktı. Kilisede çıkan defterde Diyarbakır'ı terk eden Ermeniler'e ait 1910 ile 1921 yılları arasında 20 mahallede arazi, ev, ibadethane gibi 197 mülk bulunduğu tespit edildi. İstanbul’daki Partrikhaneye bağlı çalışan kilise vakfı, Ermenice kayıtlı defteri Türkçeye çevirip; arazi, ev ve ibadethane gibi güncel emlak alanlarını belirledi.

LİSE VE SAĞLIK OCAĞI VAR…

Yapılan incelemenin ardında Sur İlçesinde 18 mülk daha tespit edilip iadesi yapıldı. Böylelikle bu güne kadar Ermenilere ait 35 mülkün iadesi yapılmış oldu. Ermeni Kilisesine iadesi yapılan mülklerin üzerinde kaçak yapıların yanı sıra; lise, sağlık ocağı,  kamu lojman ve yapıların olmasından ötürü tahsisinde sıkıntı yaşanıyor.

“MALLARIMIZA KAVUŞMAK İSTİYORUZ”

Kendilerine iade edilen 35 mülkün güncel tapularını aldıkları mutluluğunu paylaşan Diyarbakır Surp Gragos Ermeni Kilisesi Vakfı Başkanı Ergün Ayık,“Geçmişte bölgeyi terk eden cemaatimize ait tarla ve bahçeler işgal edilmiş durumda. Kaçak yapı ve kamu binaları inşa edilmiş. 197 adetten 35’ini tescillenip tapusunu aldık. Ancak o şekilde geri aldığımız malın bize hiçbir faydası yok. Çünkü mallarımıza kavuşmuş değiliz. Gece kondular ile tümü işgal edilmiş durumda. Mezarlığımızın bulunduğu 24 bin metre kare alandan sadece bin 400 metre kare kalmış. Üzerinde kamu lojmanı, hastane, lise, yol ve sebze halı yapılmış. Yine Şehitlik Mahallesinde 5 bin 400 metrekarelik arazimiz üzerinde 183 işyeri ve ev yapıldığını tespit ettik. Şimdi senelerce başkasının malı üzerinde oturan insanlarla ‘burası benimdir geri verin’ dediğinizde böyle bir durumda neler olabileceğini aklımıza dahi getirmiyoruz. Hükümet ve belediye bize iadesi yapılan 35 mülkü teslim etmekle yükümlüdür. Şayet o mülklerin iadesi yapılmıyorsa onun karşılığında arazi veya maddi bedel ödenmesi gerekiyor. İlgili kurumlarla görüşmelerimiz sürüyor. Uzlaşma çıkmaması halinde hakkımıza kavuşmak için güncel resmi tapularlar yargı yoluna başvuracağız ”şeklinde konuştu.