Diyarbakır’daki Kırklar Dağı, moloz dağına döndü

Ramazan YAVUZ-ÖZEL HABER

KENTİN ÖNEMLİ MEKANLARINDAN BİRİ

TİGRİS HABER - Kırklar Dağı, Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel dokusunun en önemli mekanlarından biri. Ortasından Dicle nehri geçen UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Hevsel bahçelerine hakim bir tepede bulunan Kırklar Dağı, türkülere de konu olduğu için sadece kentte değil ülke genelinde ün salmış bir yer. Diyarbakırlı sanatçıların yanı sıra Türkiye’deki yüzlerce sanatçının söylediği “Kırklar Dağı’nın düzü, ziyaret çarptı bizi, kör olasan Suzan suzi sular apardı bizi” türküsünün de ilham kaynağı olan Kırıklar Dağı’na uzun süreden sonra geçen gün bir arkadaşımla birlikte gezmeye gittik.

İSMİNİ KIRKLAR KİLİSESİ’NDEN ALMIŞ

Kırıklar Dağı ile hemen yakınında bulunan Kürtçe adı Qabi olan Bağıvar köyüne araçla eskiden tarihi On Gözlü köprü kullanılarak gidiliyordu. Özellikle ağır tonajlı araçların köprünün tarihi dokusuna zarar verdiği gerekçesiyle geçmiş yıllarda köprü tamamen trafiğe kapatıldı ve çokta iyi oldu. Günümüzde de On Gözlü köprüyü kullanarak Kırıklar Dağı’na gidebilirsiniz ancak bunu yaya olarak yapabilirsiniz. Aracınızı On Gözlü köprü yakınında park edip köprüden yaya geçtikten sonra tepeye çıkıyorsunuz. Tabi bu biraz yorucu oluyor. Aracınızla Kırıklar Dağı’nın tepesine kadar gitmek istediğinizde ise yol biraz uzuyor. On Gözlü köprünün hemen ilerisinde Dicle nehri üzerinde yapılmış olan Bağıvar köprüsünü kullanarak gidebiliyorsunuz. Bizde araçla Kırklar Dağı’na gittik. “Kırıklar” ismini dağda bulunan Kırıklar ziyaretinden aldığı söylenir.

KONUTLAŞMA HAYALLERİ KISA SÜRDÜ

Dönelim Kırklar Dağı’nın düzlüğüne..Dağ’ın üzeri aynen türküdeki gibi düz bir alana sahip. Uzun yıllar önce tarihi Surların üzerine çıkıp Kırıklar Dağı’na baktığınızda üzerindeki yabancı petrol şirketine ait tek katlı yapılar göze çarpıyordu. Petrol şirketinin işi bitince de bu yapılar kaldırıldı ve uzun yıllar bu alan boş kaldı.Kırklardağı’nda2010 yılının başında ise, “Kırklar Dağı konakları” adıyla bir proje başlatıldı. Ancak bu proje Kırıklar Dağı’nın dokusunu bozduğu için kentteki birçok kesim tarafından tepkiyle karşılandı. Ancak buna rağmen o dönemdeki belediyelerin ruhsat vermesiyle 6 yılda Kırıklar Dağı üzerinde 8 bloklu çok katlı betonarme yapılar yükseldi. Hatta Keçi Burcu’nun altından Kırıklar Dağı’na kadar uzanacak teleferiklerin yanı sıra bir çok sosyal tesisin yapılacağı söyleniyordu. Yani proje ha bire ballandırılarak anlatılıyordu. Ancak Kırklar Dağı’nın özüne dokunulmaması için tepki gösteren kesimler ikna olmadı ve tepkilerini sürekli dile getirdi.

2018 YILINDA ESKİ DÜZLÜĞÜNE TEKRAR KAVUŞTU

Kırklar Dağı’nın konumunu düşündüğünüzde kentin en güzel yeri denilebilir. Yüksek bir konumda olmasının yanı sıra hemen dibinde On gözlü köprü, Dicle Nehri, Hevsel bahçeleri ve tam karşısında ise binlerce yıllık tarihi sur manzarasıyla dillere destan mekanlardan biri. Kırklar Dağı’nın konutlaşmaya açılma hayalleri ise 2017 yılında suya düştü. 2017 yılındaki Büyükşehir Belediye yönetimi kentteki tepkileri dikkate alarak önce söz konusu bu 8 bloklu yapıların ruhsatını iptal etti 2018 yılının başında da alınan kararla bütün bu betonarme yapıları yıktı ve Kırıklar Dağı yine eski düzlüğüne kavuşmuş oldu. 2018 yılından beri de Kırıklar Dağı’nın düzlüğüne artık kimse el atamaz hale geldi. Ancak On Gözlü kesimine bakan eteklerinde ise dinlenme alanları, yürüyüş yolları yapıldı ve bu bölgeler ağaçlandırıldı. Ancak dağ’ın diğer etekleri ise olduğu gibi bırakıldı.

Bizim gezimize dönersek. Kırklar Dağı’nın düzlüğüne ulaştıktan sonra arkadaşın önerisiyle dağ’ın On Gözlü Köprü’nün üst kısmına kadar uzanan asfaltta araçla tur attık. Yol On Gözlü köprünün üst tarafında bitiyor ve tekrar aynı yoldan geri dönüyorsunuz. Yolun bazı kesimlerinde dinlenmek için banklar konulmuş. Manzara harika. On gözlü köprü, Hevsel bahçeleri ve Dicle Nehri ayaklarınızın altında. Nehrin diğer tarafında Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı’nın(DİTAV) tarihi Erdebil Köşkü görkemli yapısıyla dikkat çekiyor. Nehrin iki yakasında ise birçok kafe var ve oldukça kalabalık. Köprü’nün üzerinde ise insanlar ha bire tur atıyor, ortamın güzelliyle bütünleşmek için bol bol hatıra fotoğrafı çektiriyor.

YİYORLAR, İÇİYORLAR, ÇÖPLERİNİ BIRAKIP GİDİYORLAR..

Buraya kadar her şey çok güzel. Tekrar Kırıklar Dağı’nın düzlüğüne geri dönerken yolun sağında ve solundaki çöpler dikkatimi çekiyor. Aracı durdurup iniyorum. Rezalet dersem yeridir. Her taraf pislik içinde. Her tarafta çöp var, ortalık boş içki şişeleri ve kutularla dolu. Özellikle asfalt yol kenarları berbat. Poşetler dolusu çöpler sağa sola savrulmuş. Kırıklar Dağı’nın düzlüğünde turladığımda ise bu kez aralıklarla moloz yığınları karşılıyor beni. Bir uçtan diğer uca kadar ha bire molozlar dökülmüş buraya. Burası sahipsiz görülünce önüne gelen de molozunu buraya dökmüş. Kırklar dağı moloz Dağı’na dönmüş dersem yeridir. Tabii bu molozların hepsi yeni değil. Bahsini ettiğim 8 bloklu yapılar yıkıldığında bunların enkazının büyük bölümü de burada bırakılmış.

YASAK TABELASINA UYAN YOK

8 Yıl önce yıkılan betonarme yapıların izleri ise halen duruyor. Fayansla kaplanmış yerden yüksekliği yarım metreye kadar ulaşan beton zeminler dikkat çekiyor. Ama en kötüsü küçük tepecikler oluşturan moloz yığınları. Yolun hemen kenarındaki “Bu alana hafriyat dökmek yasaktır. İhbar hattı: 153” yazılı uyarı tabelaları da konulmuş.

Ama sanırım uyan pek kimse yok ki bu kadar moloz buraya dökülmüş. Kentin sembolü durumundaki Kırklar Dağı’na artık sahip çıkılması gerekiyor. Dağın arka kısmındaki Kırklar Kilisesi denen yere de el atılmalı.

Buranın yeterince tanıtımı yapılmadığı için artık pek kimse de uğramıyor. Diyarbakır’ı görmeye gelen turist sayısı her geçen gün daha da artıyor. Türkülerin yanı sıra bir çok efsaneye de konu olmuş olan Kırklar Dağı’na gerekli önem verilmesi halinde kentte diğer tarihi ve kültürel mekanlar gibi büyük ilgi göreceği kesin.