Irak'taki Kürtlerin tarihi oldukça zengin ve etkin bir kültüre dayanmaktadır. Kürtler, Orta Doğu'nun dağlık bölgelerinde tarih boyunca varlıklarını sürdürmüşlerdir.

Kronolojik süreçte farklı medeniyetlerle etkileşimde bulunmalarına rağmen kendi kimliklerini ve kültürlerini korumuşlardır. Bugün, Kürt kültürü, geleneksel değerleriyle birlikte modern etkileşimleri de içinde barındıran dinamik bir yapıya sahiptir.

İlkçağ ve Ortaçağ dönemlerinde Kürtler, Ortadoğu’da farklı devlet ve Hanedanlıklar Kurmuş, zaman zamanda farklı imparatorlukların ve krallıkların egemenliği altında yaşamışlardır.

İslam'ın yayılması sonrasında Kürtler İslam dünyasında önemli roller üstlenmişlerdir. Abbasiler, Selçuklular ve diğer İslam devletleri altında, askeri liderler, yöneticiler ve yaşadıkları döneme kültürel katkılarıyla tanınmışlardır.

Örneğin, Hasankeyf gibi şehirlerde kültürel ve ticaret merkezleri oluşturmuş, bölgesel otoritelerle çeşitli ittifaklar kurmuşlardır.

Tarihsel olarak değişen siyasi koşullar altında her zaman varlıklarını sürdürmüş, ticaret, tarım ve kültürel faaliyetlerde bulundukları bilinmektedir.

Irak ve Mezopotamya bölgesinde tarih boyunca birçok önemli devlet ve medeniyet ortaya çıkmıştır. Ortadoğu Tarih öncesi dönemlerden itibaren Sümer, Akad, Babilliler, Asurlular, Elamlılar, Urartular ve Kaldeliler gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.

Örneğin; Kürt bir lider olan Salahaddin Eyyubi, 1171-1250 yılları arasında Eyyubi devletini kurarak Orta Doğu'da büyük bir etki yaratmış, Kudüs'ü geri almış ve geniş bir bölgeyi kontrol altına almıştır.

Erbil kökenli bir lider ve Komutan olan Zengi 1127-1250 de Zengi Hanedanı'nı kurarak Suriye ve Irak bölgelerinde hüküm sürdü.

Küçük bir Kürt beyliği olan Hazaraspids'e mensup olan Zengi Daha sonra, bölgeye hakim olan Selçuklu Sultanı I. Melikşah'ın hizmetine girdi ve onun için önemli görevler üstlendi.

Imad ad-Din Zengi, kendisini bağımsız kılma çabaları sırasında Bağdat'ı ele geçirmeye çalıştı, ancak başarılı olamadı. Ölümünden sonra oğlu Nureddin Zengi tarafından kurulan devlet, Orta Doğu'nun siyasi dengesini etkileyici bir şekilde değiştirdi.

Zengi Hanedanı, Orta Doğu'da siyasi ve askeri anlamda önemli bir rol oynadı ve özellikle Haçlı Seferleri sırasında Müslüman dünyasının birleşik bir gücü olarak Hiristiyan ve Haçlı itifakının karşısına çıktı.

Yine; Kürtlerin yerel liderlik yapılarından biri olan Cizre Emirliği, 16. yüzyılın başlarında Kürt liderlerinden biri olan İmadeddin Zengi tarafından kurulmuş bir özerk devlettir. Bu emirlik, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur.

Cizre Emirliği'nin başkenti Cizre idi ve bu emirlik, özellikle 16. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk yönetim olarak varlığını sürdürdü. İmadeddin Zengi liderliğindeki Cizre Emirliği, bölgesel olarak otonom bir yapıya sahipti ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun genel egemenliği altında bulunmaktaydı.

Cizre Emirliği'nin tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesi ve bölgesel siyasi dinamiklerle iç içe geçmiştir.

Kürt liderlerinin yönetimindeki bu tür emirlikler, Osmanlı İmparatorluğu'nun sınırları içinde varlıklarını sürdürsede zamanla Osmanlı yönetimi tarafından doğrudan kontrol edilen vilayetlere dönüştürülmüştür.

Cizre Emirliği'nin özel tarihi ile ilgili detaylar sınırlıdır ve bu döneme ait kaynaklar zaman içinde kaybolmuş veya zedelenmiştir. Ancak, Kürtlerin Osmanlı İmparatorluğu içindeki siyasi ve toplumsal rolleri hakkında genel bir anlayış sağlar.

Yine; Yakın tarihte İran'ın kuzeybatısındaki Mahabad'da kısa ömürlü bir Kürt Cumhuriyeti kurulmuş fakat bölgede hakim devletler tarafından kısa sürede yok edilmiştir.

I. Dünya Savaşı'nın ardından bölgede sınırların çizilmesiyle birlikte, Kürt nüfusunun bir bölümüIrak sınırları içinde yer almıştır. Özellikle Baas Partisi'nin hakim olduğu dönemlerde, Kürtler çok ciddi sosyal ve siyasi sıkıntılarla karşılaşmışlardır.

Sonraki yıllarda Irak'ta yaşanan karmaşa ve iç savaş, Kürtlerin siyasi durumunu etkilemiş ve bölgede çeşitli siyasi aktörler ortaya çıkmıştır. Bugün Irak'ta, Kürt Bölgesel Yönetimi adı altında kurulan özerk yönetim Ortadoğu siyasetinde etkin dinamikler ile varlığını sürdürmektedir.

Irak'taki Kürtlerin kültürel tarihi, zengin bir mirasa sahiptir ve bu miras, binlerce yıllık geçmişe dayanır. Kürt kültürü, geleneksel kıyafetler, müzik, dans, edebiyat, sanat ve el sanatları gibi çeşitli unsurları içermektedir.

Her bir medeniyet, kendi dönemlerinde Dünya Kültür tarihine önemli kültürel, hukuki, ve mimari katkılar yapmıştır.

Şu Bir gerçektirki; Özellikle Kürtler, tarihi süreç içinde birbirini takip eden ve etkileyen yapılar olarak Ortadoğu ve Mezopotamya bölgesinin zengin tarihinin oluşmasında en önemli unsurlardan biri olmuştur.