Mustafa YILDIZ

Diyarbakır da araç sürücülerinin çoğunluğu trafik kurallarına ve trafik işaretlerine uymuyor. Araç sürücülerinden bazıları trafik kurallarını adeta tanımıyor. Park yasağı olan yere park etmekten, tutun otobüs duraklarına araç park etmeye kadar birçok hata yapan araç sürücülerin en çok ihlal ettikleri konulardan biride yaya geçitlerinde yaya varken büyük bir çoğunlukla durmuyorlar. Bunun en önemli nedenlerinden biride trafik ekiplerinin denetimleri yapmamasından kaynaklanmaktadır. Bu durum da Diyarbakır da birçok vatandaşın tepkisini çekiyor. Kurallara uymamanın sonucunda da insanlar yaşamını kaybediyor.

En son 2025 Mayıs ayında Mahabad bulvarında meydana gelen kazada KübraSofioğlu adlı 17 yaşındaki Lise öğrencisi yaşamını kaybetti. İnternette biraz dolaştığınızda, bir çok kazanın meydana geldiğini ve tümünün yaya geçitlerinde olduğunu okursunuz. Örnek 2024 yılında Diyarbakır'da hafif ticari aracın çarptığı anne öldü, kızı ağır yaralı Yaya geçidinden yolun karşısına geçerken hafif ticari aracın çarptığı Hanife Aslan hayatını kaybetti, kızı Zeynep Aslan ağır yaralandı. Yine Diyarbakır-Şanlıurfa Karayolu 500 Evler Mevkiinde edinilen bilgilere göre, 500 Evler mevkiinden Tepeşehir Kavşağı yönüne doğru seyir halinde olan 34 CUA 671 plakalı otomobil, yolun karşı şeridine geçmek isteyen 17 yaşındaki Z.D.'ye çarptı. Bu yazıyı yazarken Elazığ Caddesi üzerinde yine bir lise öğrencisine yine karşıdan karşıya geçerken arabanın çarptığı haber sitelerine düştü.

Diyarbakır da bir vatandaş olarak sizlerde önemli bulvarlarımızda ışığın olmadığı yaya geçitlerini 5 dakika gözlerseniz, araçların hiçbir yayaya yaya geçidinde geçiş hakkı vermediğini göreceksiniz.Yaya geçidinde arada birde olsa bazı araçlar yayaya yol vermek için duruyor ancak buda yayanın can güvenliğini riske atıyor çünkü duran aracın sağından veya solundan gelen araç durmadığı için güvenle geçmemeye çalışan yayanın güvenliği tehlikeye giriyor.

Yani yollara PEŞİ PEYA veya ÖNCE YAYA yazmanın kentteki sürücüleri pek etkilememektedir.

Peki ne yapmalı?

Bilindiği üzere yaşam kalitesi çok boyutlu ve içerik olarak geniş bir kavramdır. Yaşam kalitesi ile ilgili faktörler, kentlere ya da kültürlere göre değişebilen, evrensel olmayan faktörlerdir. Ancak Kentsel Yaşam Kalitesi dediğimizde durum biraz farklılaşmaktadır. Çünkü kentsel yaşam kalitesi evrensel faktörleri içinde barındırır. Kentsel alt yapıyı, iletişimi, ulaşım düzenini, konut, yeşil alanlar vb olanakların kentte yaşayanlara sunulma düzeyinin önceden belirlenen ölçütleri de içinde barındırıyor. Kentte yaşayanlar uygar, sağlıklı, düzenli ve güvenli bir ortamda yaşama hakkına sahiptirler. Kentlilerin hak ettikleri bu ortamları sağlamakla görevli olan kurumlar da belediyelerdir.

Belediyeler yukarıda sayılan kentsel yaşam kalitesinin faktörlerinin tümü ile ilgili stratejiler geliştirip planlamak zorundadır. Bu belediyelerin görevleridir.

Bizim konumuz kentimiz Diyarbakır da sürücülerimizin kurallara uymaması olduğundan, bu konuda önlemler almakla görevli kurumlardan biri İçişleri Bakanlığı Trafik Şube Müdürlüğü ise diğer en önemli kurum ise belediyelerdir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)' de Dünya Sağlık Günü teması "Kazasız Güvenli Yol" kapsamında; sağlıklı bir kent yaşamının bütün kentliler için vazgeçilmez bir talep olduğu, ulaşımda olumsuz sağlık etkilerinin en aza indirilmesi, azaltılan araç trafiği ile kentlerde hava ve gürültü kirliliğinin kontrol altına alınması gibi kriterler belirlemiştir.

Peki belediyeler bunu nasıl yapacak?

Bilgi teknolojilerindeki yenilikler, yaşamın her alanında olduğu gibi kurumların işleyişlerinde, politika üretmede ve hizmet üretiminde önemli dönüşümlere yol açmıştır. Bu dönüşüm kurumların birçok alanda bilgi teknolojilerinden faydalanılması sonucunu doğurmuştur. Artık bilgi teknolojilerinin kurumlar tarafından kullanımı, çağın gereklerineuygun, insan odaklı, verimli ve etkin bir kamu hizmeti anlayışının ortaya çıkarmıştır.

Bu kapsamda;

Belediyenin kent içerisinde sürücülerin trafik kurallarına uymasını sağlamak için, Kentin tümünde Elektronik Denetleme sistemi (EDS) kurmak için, merkezi idare ile görüşüp hızlı bir şekilde sistemi kurması gerekir. Çünkü Toplumdaki her bireyin kazalardan doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenmektedir. Trafik kazaları sadece bireysel bir sorun değil, toplumsal bir sorun haline gelmiştir. Bu olumsuz durumu ortadan kaldırmak veya asgari düzeye indirmek için yönetimler, trafik kazalarının önlenmesine yönelik politika ve düzenlemeler geliştirmektedir. Bu düzenlemelerin en önemlileri trafik eğitimleri ve trafik cezalarıdır.

Yapılan araştırmalarda da; Trafikte, zorunlu bir uyum aracı olarak trafik para cezaları trafik kazalarının azaltılmasında başvurulacak en iyi yöntem olduğu, para cezalarının trafik kazalarını azaltılması üzerindeki olumlu etkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarında varılan bulgular, trafik para cezalarının caydırıcılığını doğrulamakla kalmayıp aynı zamanda, trafik kazalarının toplumsal ve iktisadi maliyetlerini azaltmada bir politika aracı olarak önemini vurgular. Trafik cezaları, aynı zamanda topluma olumsuz etkilerde bulunan sürüş davranışlarını sınırlamaya da olanak sağlar.

Belediye tarafından kurulacak Elektronik Denetleme Sistemi (EDS) aynı zamanda belediyenin bütçesine de öz gelirine bir katkı sağlayacaktır. Bu kalemden gelecek olan gelir, kentin trafik alanında yapacağı harcamalarda da kullanılabilir. EDS nin kurulması konusunda yasal mevzuat belediyeye o yetkiyi vermektedir. Yasal olarak ta 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. Maddesinin a bendi gereğince, trafik güvenliğinin sağlanmasına yönelik faaliyetler yapmak belediyenin görev alanı içinde yer almaktadır.

Belediyelerce kent içerisinde trafik bilincini artırmak, kurallara uymanın önemi ve kurallara uymamanın yaptırımın olacağı konusunda yapacağı çalışmaların sonucunda;Bireyler, Trafik kurallarına uymanın sadece bireysel güvenliği sağlamakla kalmadığını, toplumsal yaşamın kalitesini de artığını görecektir.Trafik kurallarına uymanın, daha az kaza, daha az maddi kayıp ve daha az can kaybı anlamına geldiğini görecektir. Belediyenin yetki sınırları içerisinde, yapılan çalışma sağlıklı ve huzurlu bir topluma katkı sağlayacaktır. Özellikle okul çevrelerinde ve yoğun trafikli alanlarda trafik kurallarına uyulması, savunmasız grupların (yaşlılar, çocuklar) güvenliğini sağlayacaktır. Sonuç olarak, Diyarbakır da trafik kurallarına uymak, herkes için daha güvenli bir yolculuk ve yaşam alanı oluşturur. Kentimizde güvenli, sağlıklı kolay ve kazasız ulaşım olmazsa olmazımız olmalıdır.

Mustafa YILDIZ