Kanser ve beslenme

Kanser günümüzde gelişmiş toplumlarda kardiyovasküler hastalıklardan sonra en sık rastlanılan ikinci hastalıktır. Beslenme alışkanlıkları hem kanser oluşumunda, hem de kanser tedavisinde çok önemlidir. Beslenme yetersizliği yani malnütrisyon kanserli hastalarda sık gözlenen bir durumdur. Malnütrisyon derecesi kanserin çeşidine, yerine ve evresine göre değişiklik gösterir. Bu malnütrisyon sonucunda başlangıçta ve ilerleyen evrelerde kilo kaybı ve iştahsızlık görülmektedir. Kanser ve birçok hastalıkta beslenme desteğiyle düzeltilemeyen yağ doku kaybı, kas dokusu kaybı, güçsüzlük, anemi, immün yetmezlik görülür bu duruma kaşeksi denir. Kaşekside protein yıkımı söz konusudur ve bu durum beslenme desteğiyle düzeltilemez. Kaşeksi tedaviye verilen cevabı azaltır, yaşam kalitesini azaltır ve sağ kalım süresini kısaltır. Kanserde hipermetabolizma(metabolizmanın aşırı çalışması) ile enerji tüketimi artar ve besin alımı azalır. Kanserli hastada kitlenin bulunduğu yere ve yayılma yaptığı organlara bağlı besin alımı engellenir, iştah azalır, yutma güçlüğü ve ağız kuruluğu gözlenir bu durumlarda hastanın besin alımını engelleyen diğer faktörlerdendir.

KANSER RİSKİNİ ARTTIRAN FAKTÖRLER

- Sigara içmek

- Aşırı alkol tüketmek

- Yüksek dozda virüs ve bakteri enfeksiyonu

- Radyasyon

- Yağ ve yağlı besinlerin aşırı tüketimi

- Yetersiz taze sebze ve meyve tüketimi

- Yetersiz lifli besin tüketimi

- Tuzlanmış, tütsülenmiş besinlerin aşırı tüketimi

- Ateşe çok yakın pişmiş mangal

- Nikel, kurşun, arsenik gibi minerallere maruz kalma

- Olumsuz çalışma koşulları risk faktörlerindendir.

KANSERDE BESLENME TEDAVİSİ

- Uygulanacak olan beslenme tedavisi kanser çeşidi ve yerine göre değişir.

- Hastalara beslenme eğitimi verilmelidir.

- Kanserli hastaların büyük kısmında nütrisyon tedavisi gerekmektedir, bu tedaviyi nütrisyon destek ekibi kişiye özel ayarlayıp tedaviye başlamalıdır.

- Kanser kaşeksisi başlamadan beslenme önlemi alınmalıdır.

- Kanserli hastada yeterli ve dengeli beslenmeyle;enfeksiyon riskinde azalma, çabuk iyileşme, tedaviye bağlı yan etkileri azaltma, vücudun enerji ve besin deposunu sağlama söz konusudur.

- Yapılan araştırmalarda her gün en az 5 porsiyon sebze ve meyve tüketen, her hafta en az 30 dakika yürüyüş yapan kanserli hastaların sağ kalım oranı daha yüksek görülmüştür.

- Organ tamiri, sağlıklı immün sistem, enfeksiyonla savaş gibi durumlar için kanserli hastanın protein ihtiyacı artar. Protein kaynağı olarak derisi alınmış beyaz et, yağsız veya az yağlı kırmızı et, balık, kurubaklagil tüketimi arttırılmalı. Fakat işlenmiş et (sucuk, sosis vb) tüketimi azaltılmalıdır.

- Kalp ve kolestrol seviyelerinin normal seyretmesi için;hayvansal yağ tüketimi sınırlandırılmalı, bitkisel yağ grubundan zeytinyağı, fındıkyağı, ayçiçekyağı tüketilmelidir.

- Lif içeren sebze ve meyveler, tam tahıllar, kurubaklagiller en önemli karbonhidrat kaynaklarındandır. Hastanın menüsünde bulunması gereken sağlıklı karbonhidratlardır.

- Antioksidan içeriği yüksek olan sebze ve meyve tüketimi arttırılmalıdır.

- Selenyum kaynağı olan deniz ürünleri, kepeği alınmamış tahıllar ve çinko kaynağı olan deniz ürünleri, yumurta, et ve kurubaklagil tüketimi arttırılmalıdır.

- Şeker ilave edilmiş gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır.

- Tedavi esnasında alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.

- Patojen mikroorganizma içeren besinleri tüketmekten kaçınılmalıdır.

- Kusma ve diyaresi(ishal) olan hastalar için su tüketimi oldukça önemlidir. Hastalar su tüketimi konusunda cesaretlendirilmelidir.

KANSER RİSKİNİ AZALTAN BESİNLER

- Soğan, sarımsak

- Lahana, pazı, asma yaprağı

- Havuç, ıspanak, maydanoz, tere, roka, nane

- Karnabahar, pırasa, şalgam, turp

- Bakla, mantar, enginar

- Kurubaklagiller, tahıllı ekmek, çavdar ekmeği

- Kuşburnu, portakal, greyfurt, böğürtlen